Η καλοπέραση είναι μια έννοια με διπλή ερμηνεία: για κάποιους θεωρείται τελικός σκοπός της ύπαρξης μας (τι νόημα έχει να δουλεύω αν δεν μπορώ να απολαύσω) και για άλλους αιτία της χαμηλής μας παραγωγικότητας (κοιτάει την καλοπέραση και δεν έχει μυαλό για δουλειά).

Υπάρχει άραγε τρόπος να παντρευτούν οι δύο όψεις;

Στη σύγχρονη παγκόσμια οικονομία δεν μπορείς να είσαι κακός ή έστω μέτρια καλός σε κάτι. Ζούμε στην εποχή του ανταγωνισμού και της εξειδίκευσης έχοντας εγκαταλείψει οριστικά την εποχή της αυτάρκειας, από τότε που ο άνθρωπος έπαψε να είναι κυνηγός – τροφοσυλλέκτης. Καμία κοινωνία της αρχαιότητας δεν ήταν απολύτως αυτάρκης. Όλες βάσισαν την πρόοδό τους σε λίγα μόνο προϊόντα, στα οποία είχαν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα: οι αρχαίοι Φοίνικες εξήγαν Πορφύρα και ξυλεία, οι αρχαίοι Έλληνες κρασί και λάδι, οι αρχαίοι Ινδοί βαμβακερά υφάσματα και μπαχαρικά, οι αρχαίοι Κινέζοι μετάξι και μελάνι. Με τον ίδιο τρόπο σήμερα, το Λουξεμβούργο παρέχει σχεδόν αποκλειστικά τραπεζικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες, χωρίς να έχει αυτάρκεια σε κανέναν άλλον τομέα. Αυτό δεν το εμποδίζει από το να έχει το υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ε.Ε. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει πάψει εδώ και καιρό να είναι ανταγωνιστικό σε οποιονδήποτε βιομηχανικό κλάδο, εξακολουθεί όμως να προσφέρει υψηλού επιπέδου εκπαιδευτικές υπηρεσίες (σε διάσημα πανεπιστήμια με δίδακτρα), διεκδικώντας θέση παγκόσμιου παίκτη στην εν λόγω αγορά. Η Ιαπωνία εξάγει ηλεκτρονικές συσκευές αλλά είναι απελπιστικά ελλειμματική σε πρώτες ύλες και ενέργεια. Το Μονακό δεν παράγει απολύτως τίποτα, είναι όμως πρωταθλητής στην προσέλκυση πλούσιων πολιτών απ’ όλο τον κόσμο, συνδυάζοντας την πολυτέλεια με τη μηδενική φορολόγηση εισοδήματος. Όλες οι παραπάνω χώρες εξασφαλίζουν στους πολίτες τους εξαιρετικά υψηλό επίπεδο ζωής ακριβώς επειδή είναι παγκόσμιοι πρωταθλητές σε κάποιον οικονομικό τομέα. Το ερώτημα είναι: σε ποια προϊόντα ή υπηρεσίες θα μπορούσε η σημερινή Ελλάδα να διεκδικήσει ανάλογη θέση; Υπάρχει τομέας στον οποίο να είμαστε παγκόσμιοι πρωταθλητές; Και – κρίσιμα – μπορούμε να μετατρέψουμε αυτό τον τομέα σε πηγή εισοδήματος για τη χώρα;

Η απάντηση είναι θετική και μάλλον απροσδόκητη: η Ελλάδα μπορεί κάλλιστα να εξελιχθεί σε παγκόσμιο πρωταθλητή στην καλοπέραση! Η εξάπλωση του Καπιταλισμού στην Κεντρική και την Ανατολική Ασία έχει προσθέσει 500εκ. νέα μέλη στην παγκόσμια μεσαία τάξη (εισόδημα 1500 ως 5000 ευρώ το μήνα). Σύμφωνα με υπολογισμούς, οι άνθρωποι αυτοί θα ξοδέψουν περί τα 27 τρισεκατομμύρια ευρώ σε καταναλωτικά αγαθά και υπηρεσίες σε 10 χρόνια. Με απλά λόγια, στο άμεσο μέλλον θα βρέχει λεφτά! Το ζήτημα είναι πως θα προσελκύσουμε μέρος αυτής της …βροχόπτωσης στη χώρα μας. Σίγουρα πολλοί από τους παραπάνω πολίτες θα θελήσουν να ταξιδέψουν, για απλή αναψυχή ή για εξειδικευμένες υπηρεσίες. Κάποιοι θα θελήσουν να σπουδάσουν σε άλλη χώρα από τη δική τους ή να ζήσουν αλλού ένα κομμάτι της ζωής τους. Κάποιοι επίσης θα θελήσουν να αποκτήσουν περιουσία – ας πούμε ένα σπίτι – ιδανικά σε μέρος όπου η ζωή είναι καλύτερη από τον τόπο τους. Κι αν το καλοσκεφτείτε, δεν είναι πολλά τα μέρη στον κόσμο, που να μπορείς να απολαύσεις μεσογειακό κλίμα, ευρωπαϊκή ασφάλεια και στάνταρ ζωής, που μέσα σε ελάχιστη απόσταση συνδυάζουν βουνό και θάλασσα, ιστορικά, αρχαιολογικά και θρησκευτικά μνημεία παγκόσμιας εμβέλειας, μοναδική γαστρονομία, υψηλό δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης (μόρφωση, γλωσσομάθεια, υγιεινή κλπ), κι όλα αυτά ως μέρος μιας γενικότερης κουλτούρας που εκτιμά την χαλαρή ζωή, ήδη από την αρχαιότητα…! Όποιος ταξιδεύει συχνά ξέρει πως, δεν βρίσκει κανείς εύκολα αλλού την ποιότητα των ελληνικών καφέ, ρεστοράντ και κέντρων διασκέδασης – τα οποία μάλιστα είναι γεμάτα ακόμα και τις καθημερινές! Δεν βρίσκει αλλού αυτό το φαγητό σε αυτή την τιμή και αυτή την ποιότητα. Δεν βρίσκει αλλού ανθρώπους που να θεωρούν τη διασκέδαση μέρος των καθημερινών τους αναγκών. Δεν βρίσκει εύκολα brand names, όπως Μαραθώνας, Ολυμπία, Σωκράτης, Αριστοτέλης και Ιπποκράτης… Ούτε Καζαντζάκης, Θεοδωράκης και Τσιτσάνης. Ας κάνουμε λοιπόν αυτά τα χαρακτηριστικά της κουλτούρας μας, συγκριτικό μας πλεονέκτημα!

Η Ελλάδα, αν οι κυβερνώντες της έχουν λίγο μυαλό, μπορεί να μεταμορφωθεί πολύ γρήγορα σε παγκόσμιο κέντρο εκπαίδευσης (εννοείται πως χρειαζόμαστε ιδιωτικά πανεπιστήμια – κατά προτίμηση διεθνή και καταξιωμένα), διασκέδασης και εμπορίου. Μπορεί να προσφέρει υπηρεσίες διακοπών και συνταξιοδοτικής κατοικίας, υπηρεσίες ιατρικού τουρισμού, εναλλακτικών θεραπειών (λουτροθεραπείες, θαλασσοθεραπείες, υπηρεσίες αναγεννητικής ιατρικής και γηριατρικής κ.α.), γαστρονομικού και οινολογικού τουρισμού σε συνδυασμό με αρχαιότητες και σύγχρονα θεάματα. Μπορεί να γίνει – και μάλιστα χωρίς να απαιτούνται τεράστιες επενδύσεις σε νέες υποδομές (θεσμικό είναι κυρίως το πρόβλημά μας) – ένα παγκόσμιο κέντρο που δεν θα έχει ως βάση τη βιομηχανία ή έστω την καινοτομία, αλλά την ποιότητα ζωής και τη διασκέδαση! Ένα σύγχρονο Μαϊάμι (αλλά χωρίς την αφόρητη υγρασία), μια νέα ακτή του Λος Άντζελες (αλλά χωρίς το αχανές μέγεθος και την εγκληματικότητα), ένα νέο Ντουμπάι (αλλά χωρίς τη βαρεμάρα και τη ζέστη της ερήμου), ένα νέο Μονακό (αλλά χωρίς τον απίστευτο συνωστισμό και τις μειωμένες χωροταξικές δυνατότητες)… Ένα μέρος όπου ο κάθε Ευρωπαίος θα θέλει να έρθει για να σπουδάσει και να διασκεδάσει ως νέος, να ξεκουραστεί και να ξανανιώσει ως συνταξιούχος! Ένα μέρος όπου ο κάθε πλούσιος του πλανήτη θα θέλει ως κατοικία ή έστω θα επισκέπτεται για εξειδικευμένες υπηρεσίες ιατρικής, ευζωΐας και αναζωογόνησης. Η Ελλάδα πρέπει να δώσει έμφαση στο καθαρό περιβάλλον, την ηλεκτροκίνηση, τη σύγχρονη δόμηση. Να εστιάσει τη γεωργική της παραγωγή σε γκουρμέ προϊόντα και υπερτροφές ή σε πρώτες ύλες για τη φαρμακοβιομηχανία και την αρωματοποιία. Να προωθήσει την ανθρώπινη ζωή, την αισθητική του δημόσιου χώρου, τις τέχνες και τα θεάματα. Να προσελκύσει τους πιο μορφωμένους, τους πιο καλλιεργημένους και τους πιο πλούσιους κατοίκους του πλανήτη. Σ’ αυτό μάλιστα! Οι Έλληνες μπορούμε να γίνουμε παγκόσμιοι πρωταθλητές! Εξασκούμαστε στο αντικείμενο της καλοπέρασης εδώ και αιώνες! Ήρθε η ώρα να μάθουμε και να το εξάγουμε με σχέδιο, συνέπεια κι επαγγελματισμό.