Ένα ηλιόλουστο κυριακάτικο πρωϊνό τον Μάιο του 2035 έφτιαξα καφέ και κάθισα να διαβάσω εφημερίδα. Ναι, είχα ακόμη αυτή τη διαστροφή, να θέλω να πιάσω χαρτί και να διαβάσω γράμματα από μελάνι. Απέμενε μόλις μία εβδομάδα μέχρι τις εκλογές και τα περισσότερα άρθρα ασχολούνταν με αυτές.

Σε ένα από αυτά ο δημοσιογράφος κατέγραφε πόσοι από τους εν ενεργεία βουλευτές είχαν συμπληρώσει τον προβλεπόμενο μέγιστο χρόνο παρουσίας στα κοινοβουλευτικά έδρανα και κατά συνέπεια θα έπρεπε να επιστρέψουν στην καθημερινότητα του απλού πολίτη. Θυμήθηκα τις έντονες αντιπαραθέσεις όταν ξεκίνησε η συζήτηση για το ότι πρέπει η πολιτική να πάψει να αποτελεί επάγγελμα και αυτοσκοπό. Τις διαφορετικές απόψεις για το πόσες θητείες θα πρέπει να επιτρέπονται, πώς θα συνυπολογίζεται η υπηρεσία σε υπουργική θέση και πρωθυπουργική θέση, αν ο περιορισμός θα αφορά κάθε αιρετή θέση, ή μόνο εκείνες που είναι  αμειβόμενες. Η συγκεκριμένη διάταξη, όπως τελικά εφαρμόστηκε, είχε και πολλά παράπλευρα ευχάριστα αποτελέσματα, όπως για παράδειγμα ότι μειώθηκε σημαντικά η έκταση του φαινομένου της κληρονομικής διαδοχής των πολιτικών οικογενειών.

Λίγο πιο κάτω διάβασα μια ιστορική αναδρομή για το πώς τελικά έγινε δυνατό να περιοριστεί, σε μεγάλο βαθμό, το φαινόμενο του ανέξοδου λαϊκισμού και της παραμυθολογίας από, υποτίθεται, σοβαρούς πολιτικούς. Ο δημοσιογράφος πολύ σωστά σημείωνε ότι σημαντικό ρόλο έπαιξε και η πραγματικά ανεξάρτητη δημοσιογραφία. Ο συνδυασμός της αντικειμενικής προσέγγισης, της διατύπωσης συγκεκριμένων ερωτήσεων και της επιμονής σε σαφείς απαντήσεις, χωρίς να επιτρέπεται στους πολιτικούς να υπεκφεύγουν με αοριστολογίες και προκατασκευασμένα ποιήματα, μείωσε τη δυνατότητά τους να λένε ανοησίες και να κατασκευάζουν εικονικές πραγματικότητες. Βέβαια ο κυριότερος παράγοντας που έφερε την παρακμή του λαϊκισμού ήταν το ότι ο ίδιος ο πολίτης αναζήτησε τη σοβαρή, επιστημονική και τεκμηριωμένη άποψη και όχι την εύπεπτη ημιμάθεια.  

Ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο από διαπρεπή συνταγματολόγο ανέλυε το ζήτημα της διάκρισης των εξουσιών. Παρουσίαζε με εξαιρετικά τεκμηριωμένο αλλά κατανοητό τρόπο, το πώς η τελευταία αναθεώρηση του συντάγματος κατάφερε να κάνει πιο διακριτά τα όρια μεταξύ νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας. Όπως εξηγούσε, οι κοινοβουλευτικές δημοκρατίες είχαν πάντοτε ένα πρόβλημα σε αυτό το σημείο, σε άλλες χώρες μικρότερο, σε άλλες μεγαλύτερο. Σε χώρες όπως η Ελλάδα όπου η λογική της κομματικής πειθαρχίας ήταν πάντα ισχυρή σε όλα τα κόμματα, η κυβερνητική πλειοψηφία ουσιαστικά ασκούσε και τις δύο εξουσίες. Όπως ανέλυε ο πολιτικός επιστήμονας ήταν μια σειρά από διατάξεις που βελτίωσαν την κατάσταση, κλείνοντας ένα-ένα τα θεσμικά κενά.

Στα διαδικαστικά ζητήματα, η εφημερίδα υπενθύμιζε τη δυνατότητα χρήσης του συστήματος ηλεκτρονικής ψηφοφορίας. Δεν ήταν πάντα δεδομένη αυτή η επιλογή. Όταν διασφαλίστηκε τεχνικά η αδιάβλητη διαδικασία και οι σχετικές υποδομές, η ηλεκτρονική ψηφοφορία έγινε ένα πολύτιμο εργαλείο. Όχι τόσο για τις εκλογές, όσο για τη θεσμοθετημένη πλέον δυνατότητα η κυβέρνηση ή μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία να μπορεί να ζητά την άποψη του λαού για συγκεκριμένα θέματα με μια διαδικασία απλή, γρήγορη και ανέξοδη. Τα ηλεκτρονικά δημοψηφίσματα που χρησιμοποιήθηκαν με φειδώ, σαφήνεια, στοχευμένα και με δεσμευτικά αποτελέσματα, δημιούργησαν ένα υβρίδιο άμεσης και έμμεσης δημοκρατίας που, παρά τις αρχικές ανησυχίες, λειτούργησε. 

Στην επόμενη σελίδα γινόταν αναφορά στη χθεσινή ομιλία του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης και υποψήφιου πρωθυπουργού: «Σέβομαι τις απόψεις του πολιτικού μου αντιπάλου και αναγνωρίζω ότι κατά την προηγούμενη τετραετία υπήρξε πρόοδος της χώρας σε κάποιους τομείς. Όμως πιστεύω ότι το κόμμα μου και εγώ έχουμε τη δυνατότητα να τα πάμε ακόμα καλύτερα. Επίσης έχουμε σημαντικές διαφορές στον τρόπο που προσεγγίζουμε πολλά θέματα και παρότι δεν αμφισβητώ τις καλές προθέσεις των αντιπάλων, πιστεύω ακράδαντα ότι οι δικές μας προτάσεις θα είναι πιο αποτελεσματικές. Υπάρχουν όμως και αρκετά ζητήματα που έχουμε ριζικά διαφορετική προσέγγιση στο τί και πώς εξυπηρετεί το καλό της χώρας και τους λαού. Επιτρέψτε μου να σας παρουσιάσω αναλυτικά, ανά τομέα, τις σημαντικότερες προτάσεις μας ….».

Μη σας κουράσω άλλο, η εφημερίδα είχε και πολλά άλλα ενδιαφέροντα άρθρα, για τη δικαστική εξουσία, την παιδεία, τον εξορθολογισμό του τραπεζικού συστήματος, την επιχειρηματικότητα, τη λειτουργία του κράτους ….

΄Όχι άδικα ο συνδυασμός όλων αυτών των αλλαγών τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίσθηκε από όλο τον πλανήτη «η αναγέννηση της δημοκρατίας στη χώρα που τη γέννησε» και οι περισσότερες χώρες σταδιακά ενσωματώνουν κάποιες από αυτές στα δικά τους συστήματα. 

Μοιραία το μυαλό μου γύρισε πίσω στο Μάιο του 2023, όταν τα μεγάλα κόμματα διαγκωνίζονταν για το ποιο θα τάξει περισσότερα, τα μικρότερα κόμματα προσπαθούσαν να πείσουν ότι η γη μπορεί να είναι επίπεδη, ενώ όλοι μαζί έδειχναν ο ένας τον άλλο ώς τον μεγαλύτερο εχθρό της Ελλάδας και του λαού.

Πώς τα ανεχόμασταν όλα αυτά;

Νομίζω έχετε ήδη καταλάβει ποιος πρόκειται να είναι ο επίλογος: Και μετά ξύπνησα.