Ιός της ευλογιάς

Ο θρίαμβος της προληπτικής ιατρικής, εφιάλτης για τη σημερινή κοινωνία απλά και μόνο με την αναφορά του σε τυχόν βιολογικό πόλεμο. Μερικές σκέψεις πάνω σε ένα σημαντικό επίτευγμα.

Όταν το 1796 ο γιατρός Edward Jennet ξεκινούσε τα πειράματα εμβολιασμού, ήταν το πρώτο βήμα της σύγχρονης ιατρικής προς τη καθιέρωση του εμβολιασμού σαν τη σημαντικότερη, για την εποχή εκείνη, απάντηση στα λοιμώδη νοσήματα. Αυτή η απλή σκέψη του γιατρού να χρησιμοποιήσει τον ιό της ευλογίας των βοοειδών (συγγενής με τον ιό της ευλογιάς) για να επιτύχει ανοσία απέναντι στο θανατηφόρο ιό της ευλογιάς, αν και στην αρχή προκάλεσε τις επιφυλάξεις του επιστημονικού κόσμου έθεσε τα θεμέλια της προληπτικής ιατρικής και αποτέλεσε μια λαμπρή ανακάλυψη.

Ο ιός της ευλογιάς είναι ένας DNA ιός ο οποίος στο παρελθόν υπήρξε το αίτιο για το 10% των θανάτων στη διάρκεια της ιστορίας, με πρώτες αναφορές στην Ευρώπη και την Αφρική το 700π.Χ και στην Ασία περίπου το100π.Χ.Η νόσος εμφανίζεται με δυο μορφές την ήπια και τη βαριά με θνητότητα έως 50% με ιαιμία και βαρύτατη κλινική πορεία ιδιαίτερα στις εγκύους ,τα παιδία και τους ηλικιωμένους. Για να μη χαθούμε στο κυκεώνα των συμπτωμάτων (τα οποία στους γιατρούς είναι γνωστά μόνο από τα βιβλία και ας ελπίσουμε να μείνουν έτσι ) θα αναφέρουμε ότι μεταδίδεται μέσω της αναπνευστικής οδού με τον ασθενή να είναι μεταδοτικός από τη πρώτη μέρα εμφάνισης του εξανθήματος.

Αναφερθήκαμε λοιπόν στην άγνοια των νέων γιατρών (εμού συμπεριλαμβανόμενου) όχι αδικαιολόγητα, αφού η ευλογία επισήμως από τον Π.Ο.Υ (Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας) θεωρείται ότι έχει εκριζωθεί από το 1980 (μερικοί κακεντρεχείς φοιτητές θα έλεγαν ότι απλά δεν είναι SOS). Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο καθηγητής μικροβιολογίας κος Ι.Παπαπαναγιώτου στο βιβλίο του "η περιγραφή του ιού της ευλογίας και της νόσου την οποία προκαλεί ίσως δεν έχει θέση πλέον στο διδακτικό εγχειρίδιο" (Εκδόσεις Παρατηρητής 1991).

Το εγχείρημα της εξάλειψης της νόσου ξεκίνησε το1959, εντατικοποιήθηκε από το 1967, έως ότου τον Οκτώβριο του 1977 στη Μέρκα της Σομαλίας αναφέρθηκε το τελευταίο επιβεβαιωμένο κρούσμα (υπήρξε και ένα ακόμη κρούσμα στην Αγγλία το 1978 μετά από ατύχημα σε βιολογικό εργαστήριο).Ένας θρίαμβος της προληπτικής ιατρικής ίσως αύριο αποτελέσει την αιχμή του δόρατος για ένα νέο βιολογικό πόλεμο. Στην ειρωνεία του ευφημισμού του ονόματος έρχεται να προστεθεί η ειρωνεία της ανθρωπότητας να απειλείται από ένα κίνδυνο που η ίδια εξάλειψε εδώ και 21 χρόνια αλλά και χάρις τον οποίο ξεκίνησε η πρώτη προσπάθεια εμβολιασμού.

Και πολύ εύστοχα κάποιος θα μπορούσε να αναρωτηθεί για το πως ο οποιοσδήποτε τρομοκράτης θα μπορούσε να προμηθευτεί τον ιό αφού αυτός έχει εξαφανιστεί? Στη πραγματικότητα το C.D.C (Center for Disease Control)στην Ατλάντα των Η.Π.Α και το Research Institute for Viral Preparations στη Μόσχα διατηρούν τον ιό της ευλογιάς. Σκοπός τους πρωτίστως (θεωρητικά) είναι να διερευνηθούν τα ύποπτα κρούσματα για τη περίπτωση της επανεμφάνισης μετά την εκρίζωση της ασθένειας και κατά δεύτερον λόγο η ασφαλή φύλαξη του (είδατε τι πάθανε οι Άγγλοι το1978). Πρόκειται για εργαστήρια με εξαιρετική ασφάλεια (στα οποία φυλάσσονται και αλλά επικίνδυνα στελέχη ιών και μικρόβιων )και πολύ πιθανό εκεί να στήνονται οι στρατηγικές αντιμετώπισης μεγάλων επιδημιών, συμπεριλαμβανόμενου και του βιολογικού πόλεμου. Εφιαλτικό μοιάζει όμως το σενάριο τέτοιου είδους υλικά να φυλάσσονται σε μη ασφαλή εργαστήρια από ανθρώπους που εξαργυρώνουν τη συνείδηση τους εύκολα. Ένα άλλο εργαστήριο 4ου επιπέδου στο οποίο φυλάσσεται μια μεγάλη ποικιλία ιών υψηλής επικινδυνότητας είναι το εργαστήριο του Αμερικανικού Στρατού USAMRIID (United States Army Medical Research Institution for Infectious Diseases) στο Fort Dietrich. Θεωρείται δεδομένο ότι στο συγκεκριμένο εργαστήριο έχουν αναπτυχθεί, τόσο σε επιστημονικό όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο, σενάρια αντιμετώπισης αλλά και διεξαγωγής βιολογικού πολέμου με αιχμές του δόρατος τον ιό της ευλογιάς, το μικρόβιο του άνθρακα, διάφορες μορφές πανώλης, αλλά και γενετικά μεταλλαγμένους «εξωτικούς» ιούς.

Όσον αφορά την αντιμετώπιση της νόσου αυτή γίνεται με εμβολιασμό (δαμαλισμό)και έχει να εφαρμοσθεί στην Ελλάδα από το 1985, χρονολογία κατά την οποία εγκατέλειψε ο Στράτος αυτή τη πρακτική. Ο κίνδυνος από το ίδιο το εμβόλιο ξεπερνούσε κατά πολύ τον κίνδυνο από την ευλογία μια αρρώστια "εξαφανισμένη". Παρόλα αυτά ο εμβολιασμός στη πρώτη εβδομάδα επώασης του ιού, σε συνδυασμό με τη μεγάλη διάρκεια επώασης του, αποτελεί το κύριο τρόπο προστασίας κάνοντας πιο ήπια τη πορεία της σε μερικούς και παρέχοντας ανόσια σε άλλους. Για όσους ανησυχούν ο Π.Ο.Υ για καλό και για κακό έχει φυλάξει δόσεις για 200.000.000 άτομα(μη βιάζεστε όλοι θα πάρετε).Ας ελπίσουμε ότι δεν θα χρειαστούμε καμία.