Στην αθέατη πλευρά της Σελήνης βρίσκεται ο μεγαλύτερος και αρχαιότερος γνωστός κρατήρας του ηλιακού μας συστήματος, μια λεκάνη που ίσως αποτελέσει την ύστατη κληρονομιά του διαστημικού προγράμματος Απόλλων.
Πέρασαν 33 ολόκληρα χρόνια από τότε που ο Neil Armstrong και ο Buzz Aldrin πάτησαν με τις μπότες τους στο σεληνιακό χώμα, έστησαν την αμερικανική σημαία και ξέσκαψαν περίπου 22,5 κιλά βράχων από το έδαφος της λεγόμενης "Θάλασσας της Γαλήνης".
Αυτά τα δείγματα βράχων και χώματος ήταν ένα μικρό τμήμα των συνολικά 382 κιλών σεληνιακών υλικών που επέστρεψαν στα εργαστήρια της Γης στη διάρκεια των έξι επανδρωμένων αποστολών στη Σελήνη.
"Είναι γεγονός ότι το 98% της γνώσης μας για τον φυσικό μας δορυφόρο οφείλεται αποκλειστικά και μόνο από αυτά τα δείγματα," αναφέρει ο Gary Lofgren της NASA, γεωλόγος του Johnson Space Center και υπεύθυνος της συλλογής των δειγμάτων.
Όμως, ειδική ομάδα επιστημόνων δηλώνει ότι για την πλήρη μελέτη της προέλευσης του δορυφόρου μας απαιτούνται ακόμα περισσότερα δείγματα από την κοιλάδα του νότιο πόλου της Σελήνης γνωστή ως "Λεκάνη Aitken". "Η ιστορία της Σελήνης σχετίζεται στενά με την ιστορία της Γης," δήλωσε ο Ronald Greeley του Πανεπιστημίου της Αριζόνας.
Περισσότερα δείγματα της ευρύτερης περιοχής του Aitken, περιοχής με τον αξιοσημείωτο κρατήρα διαμέτρου 2.500 χιλιομέτρων, θα μπορούσαν να διευκρινίσουν την εποχή και τη διάρκεια του ισχυρότατου βομβαρδισμού πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, ο οποίος σημάδεψε την αρχέγονη Γη και την νεοσχηματιζόμενη Σελήνη.
Πολλαπλά δείγματα εδάφους από τον παραπάνω κρατήρα που συλλέχθηκαν από τους αμερικανούς αστροναύτες εμφανίζουν σημάδια ρευστοποίησης από αρχέγονες συγκρούσεις ηλικίας 3,9 δισεκατομμυρίων ετών. Πετρώματα από τα βάθη του κρατήρα Aitken, που ίσως να έχουν διεισδύσει στον πυρήνα της Σελήνης κατά τη διάρκεια της πρόσκρουσης, ίσως αποκαλύψουν ακόμα πιο παλιές συγκρούσεις.
Πρέπει να αναφερθεί ότι οι κρατήρες διατηρούνται τέλεια πάνω στην γεωλογικά ανενεργή Σελήνη, σε αντίθεση με τη "ζωντανή" Γη πάνω στην οποία εκτελούνται πολλαπλές φυσικές διεργασίες, όπως την κίνηση των ηπειρωτικών πλακών, την ηφαιστειακή δραστηριότητα καθώς και τη διάβρωση του εδάφους. Όλα αυτά έχουν σαν αποτέλεσμα τη γοργή εξάλειψη των κρατήρων πρόσκρουσης και αφανισμό των αποδεικτικών στοιχείων από τον ίδιο τον πλανήτη μας.
"Η Γη και η Σελήνη παρουσιάζουν το ίδιο ποσοστό πρόσκρουσης ξένων ουράνιων σωμάτων, όμως η Γη δεν έχει διατηρήσει κανένα σημάδι από αυτήν την περίοδο," είπε ο Paul Spudis, ερευνητής του Lunar and Planetary Institute στο Houston. "Ωστόσο, πιστεύουμε πως αυτή η εποχή σχετίζεται σχεδόν με την εμφάνιση της Ζωής. Και χωρίς αμφιβολία, το διαστημικό πρόγραμμα Απόλλων παρά το πολιτικό του χαρακτήρα, επέφερε επανάσταση στη κατανόηση ολόκληρου του ηλιακού συστήματος. Η άφιξη του ανθρώπου στη Σελήνη απέδειξε την σπουδαιότητα των προσκρούσεων για τον σχηματισμό και την γένεση της ζωής στο ηλιακό μας σύστημα."
Η NASA και η ESA στοχεύουν σύντομα να επιστρέψουν στη Σελήνη με την αποστολή μη επανδρωμένων διαστημικών οχημάτων για την εξερεύνηση και την συλλογή πετρωμάτων από την περίφημη και πολυσυζητημένη λεκάνη Aitken. Τα αποτελέσματα αναμένονται με αγωνία.