Ο όρος «μη θανατηφόρα όπλα» αποτελεί μια από τις αντιφάσεις των σύγχρονων κοινωνιών.

Επίσημα η χρήση αντλιών πίεσης νερού, πλαστικών σφαιρών και χημικών ουσιών (δακρυγόνα) για την καταστολή ταραχών σε αστικές περιοχές, θεωρείται χρήση μη θανατηφόρων όπλων. Βέβαια η αλήθεια είναι ότι σε αρκετές περιπτώσεις τα μέσα αυτά είναι υπεύθυνα για σοβαρότατες σωματικές βλάβες, ακόμα και θανάτους.

Όμως οι δυνάμεις καταστολής θεωρούν ότι αυτά τα μέσα δεν είναι πλέον επαρκή, ή αρκετά αποτελεσματικά. Το Αμερικανικό Πεντάγωνο προχωρά σε προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης οπλικών συστημάτων και μέσω τα οποία στόχο θα έχουν την προσωρινή αδρανοποίηση, ακινητοποίηση ή εξουδετέρωση.

Αυτά τα προγράμματα νέων «μη θανατηφόρων» όπλων έχουν προκαλέσει αντιδράσεις από πολλές μη κυβερνητικές οργανώσεις, καθώς θεωρείται ότι κάποια από αυτά παραβιάζουν διεθνείς συνθήκες.

Τα πράγματα είναι ακόμα πιο σοβαρά, γιατί πέρα από τις τεχνολογικές έρευνες και τα προγράμματα εξέλιξης αυτών των όπλων διαφαίνεται και κάτι ακόμα. Το Αμερικανικό Πεντάγωνο ίσως σκέφτεται σοβαρά το ενδεχόμενο πολλές από τις μονάδες του στρατού ξηράς να αποκτήσουν περισσότερο χαρακτήρα αστυνομικό. Άλλωστε τα τελευταία χρόνια οι περισσότερες μονάδες του στρατού ξηράς των ΗΠΑ που έχουν αναπτυχθεί στο εξωτερικό τέτοια καθήκοντα έχουν αναλάβει. Εξαιρέσεις είναι μόνο κάποιες μονάδες ειδικών δυνάμεων και στοιχεία τεθωρακισμένων σχηματισμών (Armored Cavalry Regiments). Είναι προφανής η διάθεση των ΗΠΑ να χρησιμοποιούν την τεχνολογική και αριθμητική υπεροχή τους στον αέρα για την προετοιμασία του πεδίου και τους κατά τόπους συμμάχους τους για τη «βρώμικη δουλειά» και στη συνέχεια να αναλαμβάνουν την «ειρήνευση» και αστυνόμευση. Το δεδομένο αυτό σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το Πεντάγωνο πρωτοστατεί στην εξέλιξη νέων μη θανατηφόρων όπλων ίσως σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στο επιχειρησιακό δόγμα πολλών μονάδων του Αμερικανικού Στρατού.

Τα νέα αυτά όπλα διακρίνονται ουσιαστικά σε τρείς κατηγορίες:

Ενέργειας (θερμικής, κινητικής ή ηλεκτρομαγνητικής)

Στην κατηγορία αυτή ανήκει και η μετεξέλιξη των πλαστικών σφαιρών. Τα βλήματα που σχεδιάζονται και εξελίσσονται από το Nonlethal Technology Innovation Center είναι επίπεδες σφαίρες, οι οποίες διαχέουν τη δύναμη πρόσκρουσης πάνω στο στόχο. Το αποτέλεσμα σε ένα άνθρωπο είναι σαν να δέχεται ένα πάρα πολύ δυνατό χαστούκι. Παράλληλα εξετάζονται οι δυνατότητες δημιουργίας βλημάτων μεταβλητής σκληρότητας η οποία θα μπορεί να ρυθμίζεται ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε περίπτωσης από τον ίδιο το χρήστη.

Όμως οι έρευνες προχωρούν και σε όπλα που μέχρι σήμερα εμφανίζονταν μόνο σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι οι κατευθυνόμενες δέσμες θερμότητας. Το αποτέλεσμα είναι μια έντονη αίσθηση καψίματος, χωρίς να καίγεται πραγματικά η σάρκα. Η εμφάνιση τους στα πεδία αναμένεται το 2009.

Τα βλήματα ενεργειακού παλμού (Pulse Energy Projectiles) θα είναι η εξέλιξη των χειροβομβίδων κρότου-λάμψης που χρησιμοποιούνται σήμερα από ειδικές δυνάμεις για τον προσωρινό αποπροσανατολισμό σε περιπτώσεις εφόδου. Ο ηλεκτρομαγνητικός παλμός υπερθερμαίνει την υγρασία γύρω από το σημείο-στόχο προκαλώντας απότομη εκτόνωση η οποία παράγει κρότο και λάμψη. Πλεονεκτεί σε σχέση με τις χειροβομβίδες κρότου-λάμψης στο ότι μπορεί να στοχεύει με μεγάλη ακρίβεια από μακριά και ενεργεί με μεγάλη ταχύτητα καθώς ο παλμός ταξιδεύει με την ταχύτητα του φωτός. Αναπτύσσεται επίσης μια άλλη συσκευή η οποία εκπέμπει ακτινοβολία στο υπεριώδες φάσμα μέσω της οποίας μεταφέρει ηλεκτρικό φορτίο ικανό να παραλύσει έναν άνθρωπο σε απόσταση 2Km.

Είναι προφανές ότι τα όπλα αυτά, παρά τον χαρακτηρισμό τους ως μή θανατηφόρα, είναι σε θέση να προκαλέσουν το θάνατο είτε άμεσα, είτε έμμεσα. Ένα όπλο κατευθυνόμενης ενεργειακής ακτίνας μπορεί σαφώς να προκαλέσει το θάνατο ατόμων με μεγαλύτερη του μέσου, ευαισθησία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι νεκροί από πλαστικές ή ελαστικές σφαίρες, μόνο στη Β. Ιρλανδία και για το χρονικό διάστημα από το 1973 μέχρι το 1989 φτάνουν τους 14, 7 από τους οποίους ήταν ανήλικοι.  Μόνο το 1981, στη Β. Ιρλανδία, την περίοδο των απεργιών πείνας, ο Βρετανικός στρατός χρησιμοποίησε περισσότερες από 29.000 πλαστικές σφαίρες.

Χημικά, βιολογικά

Η χρήση δυσάρεστων οσμών για την αντιμετώπιση του εχθρού, ουσιαστικά ένα ψυχολογικό όπλο, είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Σήμερα και με βάσεις τις διεθνείς συνθήκες, τέτοια όπλα θεωρούνται χημικά. Αυτό δεν εμποδίζει το Πεντάγωνο να προχωρά στην εξέταση λύσεων που αφορούν τη χρήση οσμηρών ενώσεων (οσμές από εμετό, καμένο μαλλί, αποχετεύσεις ακόμα και αποσυντεθημένη σάρκα) για την αντιμετώπιση αστικών ταραχών ή και εχθρικών δυνάμεων.

Σε αυτή την κατηγορία εμπίπτουν και μεταλλαγμένα βακτήρια, τα οποία αποσυνθέτουν την άσφαλτο, τα καύσιμα ακόμα και μεταλλικά στοιχεία. Πάντως η εξέλιξη τέτοιων βακτηρίων αντιβαίνει σαφώς στις διατάξεις της Συνθήκης Βιολογικών Όπλων του 1972. Η συνθήκη απαγορεύει ρητά "την ανάπτυξη και παραγωγή βιολογικών παραγόντων που δεν προορίζονται για υγειονομικές, προστατευτικές ή άλλες ειρηνικές χρήσεις".

Όμως μια από τις πιο εφιαλτικές περιπτώσεις είναι η εξέταση λύσεων για την εξέλιξη τύπων ψυχοτροπικών φαρμάκων ταχείας δράσης τα οποία θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν, πιθανότατα σε αέρια φάση, για την αντιμετώπιση ομάδων διαδηλωτών ή σε άλλες περιπτώσεις αστικών ταραχών.

Διάφορα

Από το οπλοστάσιο των δυνάμεων καταστολής του μέλλοντος δεν θα μπορούσαν να λείπουν ιστοί σχεδιασμένοι ώστε να ακινητοποιούν μέχρι και φορτηγά. Πιο συγκεκριμένα η Foster-Miller κατασκεύασε ένα δίχτυ, το οποίο εκτοξεύεται από ειδικό όπλο, με ακτίνα δράσης μέχρι 10 μέτρα. Εντυπωσιακότερο είναι το Portable Vehicle Arresting Barrier της General Dynamics, ένας ελαστικός ιστός, ο οποίος απλώνεται στο έδαφος και ξεπετάγεται, ώστε να εμποδίσει την διέλευση (κάτι παρόμοιο με τα δίχτυα που χρησιμοποιούνται στα αεροπλανοφόρα). Το εν λόγω δίχτυ μπορεί να σταματήσει ένα όχημα 2,5 τόνων, κινούμενο με ταχύτητα 70 Km/hr.

Όμως δε μπορεί παρά να αναγνωρίσει κανείς ότι αρκετές φορές υπάρχει και το στοιχείο της εφευρετικότητας. Το Southwest Research Institute του Τέξας δημιούργησε μια αλοιφή μείωσης της πρόσφυσης  (antitraction gel). Η συγκεκριμένη αλοιφή όταν απλωθεί σε μία επιφάνεια την κάνει τόσο ολισθηρή, που είναι αδύνατο να περπατήσει κάποιος σε αυτή. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι ήταν αδύνατο να γυρίσει κανείς το πόμολο μιας πόρτας που είχε αλειφθεί με αυτή. Βασικό συστατικό της αλοιφής είναι το νερό, στεγνώνει μετά από 12 ώρες, ενώ λέγεται ότι είναι μη τοξικό και βιοδιασπώμενο.

Όλα τα παραπάνω συνθέτουν το πιθανό μελλοντικό οπλοστάσιο του στρατού και των δυνάμεων καταστολής. Η έρευνα και ανάπτυξη νέων όπλων δεν σημαίνει απαραιτήτως την έναρξη παραγωγής τους για επιχειρησιακή χρήση, αφού υπεισέρχονται και άλλοι παράγοντες (κόστος, αξιοπιστία κοινή γνώμη κλπ). Ωστόσο, για μία ακόμα φορά, η ανθρώπινη φαντασία, σημαντικό επιστημονικό ερευνητικό δυναμικό και οικονομικοί πόροι, εξαντλούνται στην αναζήτηση νέων, πιο αποτελεσματικών, μεθόδων πρόκλησης πόνου και καταστροφής.