Ο νέος κορωνοϊός Covid-19 ανιχνεύθηκε πρώτη φορά το Δεκέμβριο του 2019 στην περιοχή Γιουχάν της Κίνας και αποτελεί ένα νέο στέλεχος κορωνοϊού που μέχρι τότε δεν είχε απομονωθεί στον άνθρωπο.
Ο νέος κορωνοϊός δεν έχει σχέση με άλλα στελέχη κορωνοϊού (πχ 229E, NL63, OC43, HKU1) που απομονώνονται στον άνθρωπο και προκαλούν ήπια συμπτωματολογία όπως το κοινό κρυολόγημα.
Πώς μεταδίδεται ο νέος κοροναϊός και πόσο εύκολη είναι η διασπορά της νόσου;
Παρ΄ όλο που ο ιός προέρχεται από τα ζώα, μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω σταγονιδίων από το αναπνευστικό (πχ βήχας, φτέρνισμα, καταρροή) και εύκολα και σταθερά διασπείρεται στην κοινότητα. Διασπορά στην κοινότητα σημαίνει εμφάνιση επιβεβαιωμένων κρουσμάτων για τα οποία δεν είναι γνωστή η πηγή μετάδοσης. Δεν υπάρχουν ενδείξεις μετάδοσης μέσω των τροφίμων. Η αυστηρή τήρηση των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης και η παράλληλη σωστή εφαρμογή των μέτρων ατομικής προστασίας περιορίζει το ρυθμό διασποράς στην κοινότητα.
Πότε ένα περιστατικό της νόσου θεωρείται περισσότερο μεταδοτικό;
Ένα περιστατικό θεωρείται περισσότερο μεταδοτικό όταν εμφανίζει συμπτώματα, αλλά θα μπορούσε να είναι μεταδοτικό και στην ασυμπτωματική φάση. Δεν γνωρίζουμε το ποσοστό των ασυμπτωματικών περιστατικών, ούτε τον ακριβή ρόλο που παίζουν στη μετάδοση του SARS-CoV-2, πιθανολογείται όμως πως είναι μικρότερο από αυτό των συμπτωματικών περιπτώσεων της νόσου.
Πώς εκδηλώνεται η λοίμωξη από το νέο κοροναϊό;
Με τα μέχρι τώρα δεδομένα ο ιός μπορεί να προκαλέσει ήπια γριπώδη συμπτωματολογία όπως πυρετό, βήχα, δυσκολία στην αναπνοή, μυαλγίες, καταβολή. Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν σοβαρή πνευμονία, σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας, σήψη και σηπτικό σοκ και θάνατος. Τα άτομα που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου (π.χ. ηλικιωμένοι, καρδιοπαθείς, άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, ηπατοπάθειες ή πνευμονοπάθειες) είναι πιθανότερο να εμφανίσουν σοβαρή νόσο.
Πώς αντιμετωπίζεται η λοίμωξη από το νέο κοροναϊό;
Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τη νόσο που προκαλείται από το νέο κοροναϊό. Η θεραπεία στοχεύει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Προς το παρόν δεν υπάρχει εμβόλιο για τον ιό αυτό.
Τι σημαίνει έχω έρθει σε επαφή με τον ιό;
Ως «επαφή» ως προς τον COVID-19 ορίζεται άτομο που δεν εμφανίζει συμπτώματα και είχε ή ενδέχεται να είχε ιστορικό επαφής με κρούσμα λοίμωξης COVID-19 (νοσούντος ή ασυμπτωματικού ατόμου).
Ο κίνδυνος μόλυνσης εξαρτάται από το επίπεδο «έκθεσης» στον ιό, βάσει του οποίου καθορίζεται και το είδος της παρακολούθησης. Ανάλογα δε, με το επίπεδο της έκθεσης οι επαφές του κρούσματος κατηγοριοποιούνται σε:
«Στενές επαφές» (έκθεση υψηλού κινδύνου)
Ως στενή επαφή πιθανού ή επιβεβαιωμένου κρούσματος λοίμωξης COVID-19 ορίζεται:
- άτομο που ζει στην ίδια οικία με ασθενή με λοίμωξη COVID-19
- άτομο που είχε άμεση σωματική επαφή με ασθενή με COVID-19 (π.χ. χειραψία)
- άτομο με απροφύλακτη επαφή με μολυσματικές εκκρίσεις ασθενή με COVID-19
- άτομο που είχε επαφή πρόσωπο με πρόσωπο με ασθενή με COVID-19 για χρονικό διάστημα > 15 λεπτά ή σε απόσταση < 2 μέτρα.
- παραμονή σε κλειστό χώρο (π.χ. αίθουσα διδασκαλίας ή συσκέψεων, χώρο αναμονής νοσοκομείου, κλπ.) σε απόσταση <2 μέτρα και για >15 λεπτά
- επαγγελματίας υγείας ή άλλο άτομο που παρείχε φροντίδα υγείας ή εργαζόμενος που χειρίστηκε κλινικό δείγμα ασθενή με COVID-19 χωρίς τη λήψη ή επί αστοχίας των ενδεδειγμένων μέτρων ατομικής προστασίας
- συνταξιδιώτης στο ίδιο αεροσκάφος, ο οποίος καθόταν σε απόσταση δύο σειρών θέσεων (προς κάθε κατεύθυνση) από τον ασθενή με λοίμωξη COVID-19, άτομα που ταξίδευαν μαζί ή φρόντισαν τον ασθενή και μέλη του πληρώματος που εξυπηρέτησαν το συγκεκριμένο τμήμα του αεροσκάφους όπου καθόταν ο ασθενής (επί ύπαρξης σοβαρών συμπτωμάτων ή μετακινήσεων του ασθενούς εντός του αεροσκάφους, που ενδέχεται να συνεπάγονται περισσότερο εκτεταμένη έκθεση, οι επιβάτες που κάθονταν στο ίδιο τμήμα του αεροσκάφους ή ακόμη και όλοι οι επιβάτες της πτήσης μπορεί να θεωρηθούν στενές επαφές).
«Περιστασιακές επαφές» (έκθεση χαμηλού κινδύνου)
Ως περιστασιακή επαφή με πιθανό ή επιβεβαιωμένο κρούσμα COVID-19 ορίζεται:
- άτομο που παρέμεινε σε κλειστό χώρο με τον ασθενή με COVID-19 για διάστημα < 15 λεπτά ή σε απόσταση > 2 μέτρα
- άτομο που είχε επαφή πρόσωπο με πρόσωπο με ασθενή με COVID-19 για διάστημα < 15 λεπτά και σε απόσταση < 2 μέτρα
- άτομο που ταξίδεψε μαζί με τον ασθενή μεCOVID-19 σε οποιοδήποτε μεταφορικό μέσο.
- Μεγαλύτερη διάρκεια επαφής συνεπάγεται αυξημένο κίνδυνο μετάδοσης.
Πότε πρέπει κάποιος να ελεγχθεί για COVID-19;
Κάθε ασθενής με οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού (αιφνίδια έναρξη νόσου, με τουλάχιστον ένα από τα παρακάτω συμπτώματα: βήχας, πυρετός, δύσπνοια, κατά την προσέλευσή του σε οποιαδήποτε δομή παροχής υπηρεσιών υγείας πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ενδεχόμενο κρούσμα COVID-19. Εργαστηριακός έλεγχος συστήνεται σε:
- Ασθενείς με σοβαρή οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού που χρειάζονται νοσηλεία ή νοσηλεύονται
- Νοσηλευόμενοι ή φιλοξενούμενοι σε μονάδες ηλικιωμένων ή χρονίως πασχόντων με οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού
- Προσωπικό Υπηρεσιών Υγείας με οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού
- Ηλικιωμένοι ή άτομα με υποκείμενα χρόνια νοσήματα (π.χ. νοσήματα του αναπνευστικού, καρδιαγγεικά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη, σοβαρή ανοσοκαταστολή) που εκδηλώνουν οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού.