Περίπου στις τρεις και μισή το απόγευμα της Δευτέρας 30 Απριλίου 1945, ο Adolf Hitler και η σύζυγός του για λιγότερο από δύο ημέρες, Eva Braun, αυτοκτόνησαν στο δωμάτιο του Hitler στο καταφύγιο (Fuehrerbunker).

Μισή ώρα αργότερα οι υπόλοιποι κάτοικοι του καταφυγίου μπήκαν στο δωμάτιο για να ελέγξουν εάν ο Hitler ήταν πράγματι νεκρός. Ενώ ο γιατρός έλεγχε τα δύο σώματα,  ο προσωπικός βοηθός του Hitler καθάρισε μια πιτσιλιά που έγινε όταν η Eva έριξε ένα βάζο με λουλούδια κατά τους μεταθανάτιους σπασμούς της.

Η ομάδα τύλιξε τα δύο πτώματα σε μάλλινες κουβέρτες και τα μετέφερε στην αυλή της Καγκελαρίας. Κατά την έξοδο, η ομάδα συναντήθηκε με τον οδηγό του Hitler, τον Erich Kempka ο οποίος επέστρεφε από μια εξόρμηση για αναζήτηση βενζίνης, για την καύση των σωμάτων. Η ομάδα τοποθέτησε τα σώματα σε μία τάφρο, τα περιέλουσε με βενζίνη και μετά από μερικές αποτυχημένες προσπάθειες έβαλε φωτιά.

Η ιδιωτική αποτέφρωση ήταν σύμφωνη με τις τελευταίες επιθυμίες του Hitler. Είχε δώσει ρητές εντολές, το σώμα του να καταστραφεί και οι μόνοι μάρτυρες να είναι ο κύκλος των πιο έμπιστων συνεργατών του. Απογοητεύτηκε και στα δύο. Η ιδιωτική τελετή, η οποία διεξήχθη υπό τα πυρά πυροβολικού του Ρωσικού στρατού, μόλις μερικά τετράγωνα μακριά, παρατηρήθηκε και από τουλάχιστον δύο Γερμανούς στρατιώτεςπου έκαναν περιπολία στα κτίρια της Καγκελαρίας που περιέβαλλαν την αυλή. Αν και η φωτιά έκαιγε για περίπου οχτώ ώρες, δεν κατάφερε να καταστρέψει εντελώς τα σώματα. Είναι πολύ δύσκολο να καταστρέψεις τελείως ένα σώμα.

Μπορούμε να κάνουμε μόνο εικασίες σχετικά με τα κίνητρα που οδήγησαν τον Hitler να πάρει την απόφαση το σώμα του να αποτεφρωθεί. Ενώ μπορεί να ανησυχούσε για το ότι το σώμα του θα ήταν τρόπαιο για τους αντιπάλους του και ειδικά για τον Στάλιν, ο κύριος σκοπός του ήταν καθαρή πονηριά. Ήθελε να αφήσει τους εχθρούς του σε σύγχυση, φοβούμενους για την επιστροφή του, ενώ ο καθένας τους θα υποψιαζόταν τον άλλον πιστεύοντας ότι γνώριζε περισσότερα από όσα λέγονταν. Σε αυτό είχε τεράστια επιτυχία.

Ο Hitler ήταν ήδη αόρατος για εννιά μήνες όταν ξεκίνησε η πολιορκία του Βερολίνου. Είχε σταματήσει να κάνει δημόσιες εμφανίσεις και ανακοινώσεις σχετικά με τις κινήσεις του μετά την απόπειρα δολοφονίας του τον Ιούλιο του 1944. Οι δυτικές εφημερίδες έκαναν εικασίες όλο τον χειμώνα για το αν ήταν ή όχι ακόμα ζωντανός. Καθώς άρχισε η πολιορκία του Βερολίνου, ο Goebbels είχε ανακοινώσει ότι ο Fuehrer ήταν ακόμα στην πόλη και ηγούταν της άμυνας εναντίον των μπολσεβίκων. Αν και αυτό ήταν αλήθεια, ο δυτικός τύπος είχε πολύ καλό λόγο να δυσπιστεί σε πληροφορίες προερχόμενες από το Goebbels. Μαζί με την δημοσίευση αυτής της ανακοίνωσης στις δυτικές εφημερίδες, εξακολούθησαν να κυκλοφορύν φήμες για δολοφονίες, παραφροσύνη και θανατηφόρες ασθένειες.

Πέντε ημέρες πριν την αυτοκτονία του, η Pravda άρχισε να διαδίδει ότι ο Hitler δεν ήταν στην πόλη, αλλά είχε δραπετεύσει στην Βαυαρία για να κάνει μια τελευταία προσπάθεια αντίστασης στα βουνά και πιθανόν να άφησε έναν σωσία να πεθάνει στη θέση του. Οι Σύμμαχοι είχαν εμμονή με την ιδέα ενός σωσία του Hitler. Ο ζήλος να βρεθούν σωσίες του Hitler είναι ένα επαναλαμβανόμενο θέμα  μεταξύ των συγγραφέων θεωριών συνομωσίας. Στη συγκεκριμένη περίπτωση τα βήματά τους ακολούθησαν και σοβαροί δημοσιογράφοι.

Το παραπάνω ήταν ιδιαίτερα ευνοϊκό για τους Σοβιετικούς. Αν ο Hitler δεν ήταν στην πόλη, θα ήταν ξεκάθαρο γιατί δεν τον έπιασαν και η διαφυγή του θα ήταν λάθος των Δυτικών Συμμάχων. Ταυτόχρονα ο Στάλιν μάλλον έβλεπε με ανησυχία το ενδεχόμενο κάποιος από τους στρατηγούς του να πιστωθεί τη δημοτικότητα και δόξα που θα προέκυπτε από τη σύλληψη του Hitler.

Στην πραγματικότητα ο Hitler ήταν ακόμα στην πόλη, ζωντανός μέχρι το απόγευμα της 30ης Απριλίου. Σύμφωνα με την πολιτική του διαθήκη κατένειμε τις εξουσίες σε τρεις από τους συνεργάτες του. Ο ναύαρχος Karl Doenitz ορίστηκε πρόεδρος του Reich και διοικητής των Ενόπλων Δυνάμεων, ο Joseph Goebbels έγινε Καγκελάριος και ο Martin Bormann έγινε επικεφαλής του Ναζιστικού Κόμματος. Η έλλειψη γνωστών ονομάτων όπως Goering και Himmler, εξηγείται από τις παρεμβάσεις του Bormann, ο οποίος χρησιμοποίησε την παρουσία του στο καταφύγιο για τον παραγκωνισμό των αντιπάλων του. Ο Goebbels που ήταν επίσης στο καταφύγιο κατόρθωσε να προστατεύσει την δική του θέση. Αφού έβαλε φωτιά στα πτώματα των Hitler, τηλεγράφησε στον ναύαρχο Doenitz για να τον ενημερώσει για τη νέα του θέση.

Γύρω στα μεσάνυχτα, ο στρατηγός Hans Krebs έφυγε από το καταφύγιο και ξεκίνησε να κινείται μέσα από τα ερείπια της πόλης προς το αρχηγείο του Ρωσικού Στρατού. Το ταξίδι μερικών τετραγώνων διήρκεσε ώρες και είχε σχεδόν ξημερώσει όταν τον συνόδευσαν στο στρατηγό Βασίλι Τσουίκοβ. Ο Krebs περιέγραψε τα γεγονότα της προηγούμενης μέρας και δήλωσε ότι είχε εξουσιοδοτηθεί από τον Καγκελάριο Goebbels για να διαπραγματευτεί για κατάπαυση πυρός. Ο Τσουίκοβ ήρθε σε τηλεφωνική επαφή με τον επικεφαλή του Σοβιετικού στρατού, το Στρατάρχη Γκριγκόρι Ζουκόβ κι εκείνος επικοινώνησε με τον Στάλιν. Αυτό σημαίνει ότι ο Στάλιν  είχε ενημερωθεί για τον θάνατο του Hitler το πρωί της 1ης Μαΐου.

Η Ρώσοι αρνήθηκαν την προσφορά του Krebs για κατάπαυση πυρός και τον συνόδευσαν πίσω στο καταφύγιο το μεσημέρι. Μετά την αναφορά, ο Krebs και άλλοι δύο αξιωματικοί αφού μέθυσαν, τραγουδώντας Αμερικάνικα ναυτικά τραγούδια, αυτοκτόνησαν. Μετά το δείπνο η Magda Goebbels, σύζυγος του νέου Καγκελάριου, δηλητηρίασε τα έξι παιδιά της. Στη συνέχεια μαζί με το σύζυγό της ντυμένοι για βραδινή έξοδο ανέβηκαν στην αυλή και αυτοκτόνησαν. Στις δέκα παρα είκοσι το βράδυ, ο ναύαρχος Doenitz-τώρα πρόεδρος Doenitz-απευθύνθηκε στο γερμανικό λαό από τον ραδιοφωνικό σταθμό του Αμβούργου. Ο εκφωνητής είπε "ο Fuehrer, Adolf Hitler, που αγωνιζόταν μέχρι την τελευταία του πνοή κατά του μπολσεβικισμού, σκοτώθηκε σήμερα το απόγευμα στην επιχειρησιακή του θέση στην Καγκελαρία του Ράιχ". Υπάρχουν τουλάχιστον τρία ψέματα σε αυτή τη φράση. Ο Hitler πέθανε την προηγούμενη μέρα και όχι εκείνο το απόγευμα. Ο Hitler δεν πέθανε μαχόμενος. Δεν υπήρξε καμία μάχη στην Καγκελαρία εκείνη τη μέρα επειδή η κύρια  πίεση των Σοβιετικών Δυνάμεων ήταν στο συγκρότημα του Reichstag μερικά τετράγωνα πιο βόρεια (μια μάχη που κλιμακώθηκε με την εικόνα της ανύψωσης της σημαίας που είναι για τους Σοβιετικούς ισόδυναμη της φωτογραφία της Iwo Jima).

Οι υπόλοιποι κάτοικοι του καταφυγίου, συμπεριλαμβανομένου του Martin Bormann, χωρίστηκαν σε δύο ομάδες και προσπάθησαν να διαφύγουν γύρω στα μεσάνυχτα. Οι περισσότεροι σκοτώθηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν από Ρώσους στην προσπάθεια.

Το τελευταίο άτομο στο καταφύγιο ήταν ο Johannes Hentschel, ένας μηχανικός ο οποίος ήταν υπεύθυνος για τον εξαερισμό, τον ηλεκτρισμό και το νερό τις προηγούμενες επεισοδιακές ημέρες. Κάποια στιγμή, σκαρφάλωσε στο θερμοκήπιο της Καγκελαρίας κα συγκέντρωσε αρκετά λάστιχα για να συνδέσει τη γραμμή νερού από το ιδιωτικό πηγάδι του καταφυγίου με ένα στρατιωτικό νοσοκομείο που είχε εγκατασταθεί σε γραφεία σε απομακρυσμένη πλευρά του κτιρίου της Καγκελαρίας. Διατηρώντας τη γραμμή νερού μάλλον έσωσε τις ζωές περισσότερων από τριακοσίων τραυματισμένων στρατιωτών. Τώρα, έμεινε για να παρακολουθεί τα μηχανήματά του. Προς την αυγή επέστρεψε στα ερείπια του θερμοκηπίου κι έκοψε αρκετές ανθοδέσμες από τουλίπες και πασχαλιές, τις οποίες τοποθέτησε γύρω από το καταφύγιο για να ανανεώσει τον αέρα. Έφτιαξε ένα μεγάλο πρωινό κι έπλυνε τα πιάτα. Με την ολοκλήρωση των καθηκόντων του, περίμενε τους Ρώσους να φτάσουν.

Ο μηχανικός Hentschel δεν χρειάστηκε να περιμένει πολύ. Λίγα λεπτά μετά τις εννιά το πρωί της 2ης Μαΐου, άκουσε ξένες φωνές στο ανώτερο μέρος του καταφυγίου και ήταν έτοιμος να παραδοθεί. Οι πρώτοι Ρώσοι στο καταφύγιο ήταν μια ομάδα γυναικών, αξιωματικών του υγειονομικού σε μια εκστρατεία λεηλασίας. Δεν είχαν κανένα ενδιαφέρον για κρατούμενους και άφησαν τον Hentschel στο διάδρομο, ενώ πήγαιναν στο κατώτερο τμήμα του καταφυγίου για να ψάξουν τις ντουλάπες της Eva Braun. Μερικά λεπτά αργότερα, έφτασαν δύο κομισάριοι. Αυτοί άκουσαν την ιστορία του Hentschel  για τις τελευταίες στιγμές του Fuehrer. Μια άλλη μεγαλύτερη ομάδα αξιωματικών έφτασε έχοντας ανακαλύψει την κάβα. Έδωσαν στον Hentschel  μια κούπα σαμπάνια και γιόρτασαν το τέλος του πολέμου. Άλλες ομάδες που έφταναν επέμεναν να ακούσουν την ιστορία του Hentschel  και να κάνουν περιήγηση στο καταφύγιο. Τον άφησαν να κοιμηθεί λίγο πριν τον στείλουν με τους άλλους αιχμάλωτους πολέμου.

Ο Hentschel  είχε ήδη φύγει όταν έφτασε η πρώτη ομάδα το απόγευμα για να αναζητήσει το σώμα του Hitler. Αυτή η ομάδα ανέκτησε τα πτώματα των Goebbels κι έφυγε. Μια δεύτερη ομάδα βρήκε ένα πρησμένο πτώμα με μουστάκι σε μια δεξαμενή νερού και δήλωσε αμέσως ότι ήταν ο Hitler. Την επόμενη μέρα, κάποιος βρήκε τα καμμένα πτώματα ενός άντρα και μιας γυναίκας, καθώς και δύο σκύλων θαμμένων σε έναν κρατήρα στον κήπο. Πέρασαν δύο ημέρες μέχρι να συνδυαστεί η ανακάλυψη των καμμένων σωρών με τις πληροφορίες από τις μαρτυρίες των Hentschel και Krebs και να τα εξετάσουν. Την επόμενη εβδομάδα, οι Σοβιετικοί ερευνητές εντόπισαν μία βοηθό οδοντιάτρου που είχε ασχοληθεί με τα δόντια του Hitler τον προηγούμενο χειμώνα. Αφού της έδειξαν ένα κουτί που περιείχε θραύσματα γνάθου, εκείνη ταυτοποίησε το Hitler και τη Braun. Μέχρι τα μέσα Μαΐου οι Σοβιετικοί είχαν στα χέρια τους μαρτυρίες για το θάνατο του Hitler, τα φυσικά υπολείμματα από το σώμα του και την ταυτοποίηση των υπολειμμάτων αυτών. Θα έπρεπε να είναι σε θέση να κάνουν ανακοίνωση ότι το Τέρας είναι νεκρό, χάρη στο Σοβιετικό Στρατό, που τον στρίμωξε σε ένα σημείο απ’ όπου δεν μπορούσε να δραπετεύσει. Δεν το έκαναν.Τα Σοβιετικά πρακτορεία ειδήσεων για βδομάδες μετά την πτώση του Βερολίνου παρουσιάζαν αντικρουόμενες πληροφορίες για το Hitler. Τα δυτικά πρακτορεία ειδήσεων δεν ήταν σε καλύτερη κατάσταση. Είχανε μόνο φήμες και εικασίες για τους αναγνώστες τους. Η εφημερίδα  Atlanta Constitution  κατέδειξε το δίλημμα του Δυτικού Τύπου, αναφέροντας την ανακοίνωση του Doenitz για το θάνατο του Hitler κάτω από την επικεφαλίδα, ‘’Αν ο Hitler είναι Νεκρός, Καλό Κατευόδιο’’. Όταν εμφανίστηκαν πραγματικά γεγονότα, δεν υπήρχε τρόπος να τα ξεχωρίσεις από τη φαντασία.

Στις 2 Μαΐου, όταν ακόμα οι πρώτοι Σοβιετικοί ερευνούσαν το χώρο της Καγκελαρίας, το Tass ανέφερε ότι η ανακοίνωση του Doenitz ήταν ένα τέχνασμα. Την ίδια μέρα, ο Eisenhower είπε στους δημοσιογράφους ότι ο Himmler μια βδομάδα νωρίτερα και ενώ διαπραγματευόταν για κατάπαυση πυρός με Σουηδούς διαμεσολαβητές, είχε αναφέρει πως ο Hitler ήταν βαριά άρρωστος. Την επόμενη μέρα η επίσημη Σοβιετική ανακοίνωση που αφορούσε στην παράδοση των τελευταίων Γερμανών στρατιωτών στο Βερολίνο, ανέφερε μάρτυρες που μιλούσαν για την αυτοκτονία του Hitler. Την ίδια περίοδο, το γερμανικό ραδιόφωνο κάτω από τον έλεγχο του Doenitz συνέχισε να ισχυρίζεται ότι ο Hitler πέθανε σαν ήρωας στη μάχη. Μέσα σε μία εβδομάδα, στους ακροατές των ειδήσεων παρουσιάστηκαν τρεις διαφορετικές αιτίες θανάτου μαζί με δύο διαφορετικές ημερομηνίες, σε συνδυασμό με εικασίες που έλεγαν πως ο Hitler έχει δραπετεύσει.

Οι Σοβιετικοί συνέχισαν να κρατούν μια σκληρή στάση. Αρνούνταν να επιτρέψουν στους Δυτικούς να φτάσουν στο Βερολίνο ακόμα και μετά την παράδοση τη κυβέρνησης του Doenitz και των τελευταίων στρατιωτικών μονάδων στις 7-9 Μαΐου. Στις 10 Μαΐου, ανακοίνωσαν την ύπαρξη των καμμένων σωμάτων στην αυλή της Καγκελαρίας, αναφέροντας μόνο ότι ένα από αυτά ίσως ήταν του Hitler. Η ίδια αναφορά συνέχιζε λέγοντας ότι το πτώμα μπορεί να μη βρεθεί ποτέ. Στις 6 Ιουνίου, ένας εκπρόσωπος του Σοβιετικού στρατού στο Βερολίνο ανακοίνωσε ότι ο Hitler αυτοκτόνησε και το πτώμα του έχει ταυτοποιηθεί. Τρεις μέρες αργότερα, ο στρατάρχης Ζουκόβ, έδωσε συνέντευξη τύπου με τον Υφυπουργό Εξωτερικών Αντρέι Βισίνσκι λέγοντας: ‘’Δεν ταυτοποιήσαμε το σώμα του Hitler, δε μπορώ να πω τίποτα σίγουρο για την κατάληξή του, θα μπορούσε να έχει διαφύγει από το Βερολίνο την τελευταία στιγμή’’.

Ο Στάλιν είχε αντιληφθεί ότι ένας ζωντανός  Hitler θα του ήταν χρήσιμος. Η πιθανότητα επιστροφής του Hitler δικαιολογούσε μια σκληρή κατοχή και διαίρεση της Γερμανίας. Η ίδια πιθανότητα απαιτούσε τη διατήρηση αυστηρού ελέγχου στην Ανατολική Ευρώπη: μόνο η Σοβιετική Ένωση, θα μπορούσε να τους προστατεύσει από μία αναγεννημένη Γερμανία, αν ο Hitler επέστρεφε. Η πιθανότητα ότι ο Hitler μπορεί να κρύβεται στην Ισπανία ήταν απλά μια δικαιολογία για να ζητήσει από τους δυτικούς συμμάχους να αντιμετωπίσουν το καθεστώς του Franco με σκληρότητα. Κάποια στιγμή επέμεινε η Βρετανία και οι ΗΠΑ να εισβάλλουν στην Ισπανία μόνο για να βεβαιωθούν ότι ο Hitler δεν ήταν εκεί. Η υποψία ότι ο Σοβιετικός στρατός είχε επιτρέψει στο Hitler να δραπετεύσει, έδωσε τη δυνατότητα στο Στάλιν  να αντιμετωπίσει τους στρατηγούς με περιφρόνηση και να τους απομακρύνει από το φως της δημοσιότητας.

Αυτό δε σημαίνει ότι η σύγχυση ήταν προσεκτικά σχεδιασμένη από τη μεριά της Σοβιετικής κυβέρνησης. Παρόλο που διέθεταν όλα τα δεδομένα σχετικά με το θάνατο του Hitler, δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι οι άνθρωποι που βρίσκονταν στην κορυφή συνέδεσαν όλες τις πληροφορίες για να καταλήξουν σε συμπέρασμα. Επιπροσθέτως, η σοβιετική κυβέρνηση είχε μία από τις μεγαλύτερες γραφειοκρατίες στον κόσμο. Το Πολιτικό Γραφείο δεν ήξερε πάντα όσα γνώριζε ο στρατός και ο στρατός δε γνώριζε όλα όσα είχε στη διάθεσή του το κόμμα και οι μυστικές υπηρεσίες. Επιπλέον όλοι προσπαθούσαν να ικανοποιήσουν το Στάλιν  χωρίς όμως να είναι απόλυτα ξεκάθαρο ποιές ακριβώς ήταν οι επιθυμίες του.

Η μυστικότητα δημιουργεί υποψίες και, όπου υπάρχει έλλειψη πληροφόρησης, το κενό γεμίζει με φήμες, εικασίες και θεωρίες συνομωσίας. Ο Hitler έκανε ό,τι μπορούσε για να το ενισχύσει αυτό στις τελευταίες του μέρες. Καθώς πέθαινε, οι νικητές του πολέμου έκαναν μια θαυμάσια δουλειά καταφέρνοντας να δημιουργήσουν εντάσεις είτε εκούσια είτε ακούσια.

Μόλις μια θεωρία συνομωσίας δει το φως της δημοσιότητας είναι σχεδόν αδύνατον να εξαφανιστεί. Μέχρι τον Ιούνιο, το πέπλο της μυστικότητας που είχαν ‘’ρίξει’’ οι Σοβιετικοί στο Βερολίνο είχε δημιουργήσει ένα τόσο πλήρες σκοτάδι που ήταν πλέον αδύνατον να διαπεραστεί από γεγονότα. Κάθε ιστορία σχετικά με τους σωσίες του Hitler και κάθε θέαση του Fuehrer, ανεξάρτητα από το πόσο απομακρυσμένη, μεταδιδόταν από τα σοβαρά πρακτορεία ειδήσεων. Η πιθανότητα να διέφυγε ο Fuehrer οδήγησε πολλούς σκληροτράχηλους Ναζί να καυχιούνται για τη βοήθεια που προσέφεραν για τη διαφυγή του. Ο Arthur Mackensen διηγούνταν το πώς είχε βοηθήσει το Hitler να πετάξει από το πάρκο Tiergarten στις 5 Μαΐου για τη Δανία, ενώ οι τοπικοί Ναζί οργάνωσαν συλλαλητήριο για να αποχαιρετήσουν τον Fuehrer. Άλλοι τον βοήθησαν να πετάξει για την Ισπανία ή την Ιαπωνία ή τον είδαν να επιβιβάζεται σε ένα υποβρύχιο για τη Νότια Αμερική.

Η τελευταία πρόταση δημιούργησε ενθουσιασμό, καθώς τα τελευταία υποβρύχια συνέχισαν να παραδίδονται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 1945. Όταν το υποβρύχιο U-530 παραδόθηκε στην Αργεντινή στις αρχές Ιουλίου, μια εφημερίδα του Μπουένος Άιρες ανέφερε ότι μετέφερε το Hitler και τη Braun σε μυστική βάση στην Ανταρκτική πριν καταπλεύσει στη Νότια Αμερική. Η ίδια ιστορία αναφέρθηκε και διανθίστηκε από τους Chicago Times την επόμενη μέρα.

Με τη μεταφορά του Hitler στην Ανταρκτική, οι ιστορίες διαφυγής κινούνταν από τη σφαίρα του πιθανού στη σφαίρα του φανταστικού και δημιούργησαν ένα ολόκληρο υπό-είδος λογοτεχνίας συνομωσίας.