Ήταν μια φορά μια νέα, η οποία το 2000 τελείωνε το λύκειο στην όμορφη Ελλάδα.

Σε μια χώρα όπου οι σπουδές των παιδιών θεωρούνται ακόμα ως η μεγαλύτερη επένδυση που μπορεί να κάνει μια οικογένεια, ήταν αυτονόητο ότι και οι γονείς της κοπέλας ώθησαν την νέα να ακολουθήσει σπουδές στο ελληνικό πανεπιστήμιο, αφού ήταν καλή μαθήτρια, “απ’τις πρώτες”.

Ως γνωστό, σωστός επαγγελματικός προσανατολισμός στη χώρα μας δεν υφίσταται. Γίνεται μια υποτυπώδης ενημέρωση κατά τη διάρκεια που οι μαθητές λαμβάνουν δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αλλά μέχρι εκεί. Ουσιαστικά τα ίδια πρότυπα επιτυχίας και εξασφάλισης που παρουσιάζονταν στους νέους στις δεκαετίες του 1970, 1980 και 1990, εξακολουθούν να προωθούνται και σήμερα χωρίς να έχουν απαραίτητα σχέση με την τρέχουσα πραγματικότητα. Έτσι, οι πιο καλοί οι μαθητές προσανατολίζονται στην Ιατρική, το Πολυτεχνείο, τη Νομική και τα Οικονομικά χωρίς απαραίτητα να θέλουν να σπουδάσουν κάτι τέτοιο. Αλλά αφού γράφεις καλά και την πιάνεις τη σχολή, να μην τη δηλώσεις; Δε μιλάμε βέβαια για τις Στρατιωτικές Σχολές, οι οποίες αποτελούν και θα αποτελούν διαχρονική αξία και τουλάχιστον εξασφαλίζουν όντως τους επιτυχόντες σε αυτές!

Ας πάμε όμως πάλι πίσω στην ιστορία μας. Η κοπέλα λοιπόν, επειδή είχε και μια κάποια κλίση στα μαθηματικά και τη φυσική, αποφάσισε να δηλώσει στο μηχανογραφικό της ένα τμήμα των Πολιτικών Μηχανικών στην περιφέρεια, ώστε να υπάρχει κάποια σχετική εγγύτητα με την πόλη της, καθώς η Αθήνα έπεφτε λίγο μακρυά. Βγήκαν τα αποτελέσματα και η νέα κατάφερε να επιτύχει. Η νέα και η οικογένεια γέμισαν χαρά αφού όπως πίστευε ο μπαμπάς της κοπέλας, ο Πολιτικός Μηχανικός μπορεί να σηκώνει οικοδομές, αντιπαροχές και να εισρέει το ρευστό! Αν πάλι δεν θέλει να ασχοληθεί επαγγελματικά στον ιδιωτικό τομέα, οι πόρτες του δημοσίου – κατά μπαμπά πάντα – είναι ορθάνοιχτες. Άσε που ο μπαμπάς της άκουσε πως δε χρειάζεται μεταπτυχιακό ο μηχανικός γιατί στη χώρα μας η φοίτηση στο Πολυτεχνείο είναι πενταετής  και καλύπτει πληθώρα γνωστικών αντικειμένων ενώ στο αγγλοσαξωνικό σύστημα είναι 3+2 (bachelor+master). Επίσης το μεταπτυχιακό για ένα μηχανικό προσανατολίζεται στην εξειδίκευση, αλλά δεν είναι εμφανής η αναγκαιότητά του στην ελληνική αγορά και οικονομία, η οποία δεν εμφανίζει το βαθμό εξειδίκευσης του Ηνωμένου Βασιλείου ή των Ηνωμένων Πολιτειών.

Έτσι, άρχισε η περιπέτεια των σπουδών της νέας στο ελληνικό πανεπιστήμιο. Βρισκόμαστε ήδη στο 2005. Ύστερα από 5 χρόνια μελέτης, εξετάσεων, επανεξετάσεων και λοιπών φοιτητικών καταστάσεων, η νέα κατορθώνει να ορκιστεί και να λάβει το δίπλωμα του Πολιτικού Μηχανικού. Αλήθεια, τι όνειρα και προσδοκίες δημιουργεί η λήψη ενός τέτοιου διπλώματος!

Γεμάτη χαρά και όνειρα, η νέα ξεκινά να διερευνά τις προοπτικές απασχόλησης, ώστε να ξεκινήσει την καριέρα της ως Πολιτικός Μηχανικός. Οι επιλογές της είναι οι εξής : είτε να ασκήσει το επάγγελμα του μηχανικού ως ελεύθερος επαγγελματίες, είτε να εργασθεί σε κάποια τεχνική εταιρία ή να διορισθεί στο δημόσιο. Επειδή οι γονείς θέλουν το κοριτσάκι τους να γυρίσει στην πόλη του, κάνουν τα αδύνατα δυνατά και την πείθουν να γυρίσει πίσω. Τον πρώτο καιρό ετοιμάζει το βιογραφικό της και ξεκινά να το στέλνει στις τοπικές τεχνικές εταιρίες. Από τις 10 εταιρίες της απαντά μόνον η μία και της λέει : “Ευχαριστούμε για το ενδιαφέρον σας αλλά προτιμούμε Πολιτικό Μηχανικό με πενταετή εμπειρία στις κατασκευές”. Από φίλους και γνωστούς, η νέα χωρίς να απογοητεύεται βρίσκει ένα τεχνικό γραφείο και απευθύνεται εκεί για να βρει δουλειά. Επειδή όμως οι δουλειές του αφεντικού δεν πηγαίνουν καλά, δέχεται να εργασθεί εκεί άμισθη καθώς αυτό που την ενδιαφέρει πιο πολύ είναι να μάθει. Τα χρήματα θα έρθουν κάποια στιγμή.

Ήρθε το 2006. Είναι Σεπτέμβρης και τα πράγματα συνεχίζουν ως έχουν. Η νέα δεν έχει μάθει κάτι ουσιαστικό μέχρι στιγμής, καθώς δεν παρουσιάζονται νέοι πελάτες για έκδοση οικοδομικής άδειας, ούτε υπάρχει κάποια κατασκευή στα σκαριά για να δει από πρώτο χέρι πως είναι η κατασκευή. Ελαφρώς απογοητευμένη, αποφασίζει να φύγει από τη “δουλειά” της. Εκείνη την περίοδο, τρέχει το πρόγραμμα του ΟΑΕΔ για τους νέους επιστήμονες. Οι γονείς της νέας τη συμβουλεύουν να ανοίξει το δικό της γραφείο και με λίγη υπομονή, οι δουλειές θα έρθουν. Η νέα νοικιάζει ένα χώρο, κάνει έναρξη επαγγέλματος και ξεκινά το γολγοθά του ελευθέρου επαγγέλματος. Σε αυτή τη φάση τη συνδράμουν οικονομικά οι γονείς της.

Είμαστε στο 2008. Αυτή είναι η χρονική στιγμή στην οποία μπορεί η μηχανικός να εγγραφεί στα μητρώα εργοληπτών του πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ ώστε να έχει το δικαίωμα να συμμετέχει σε διαγωνισμούς Κατασκευής Δημοσίων Έργων. Επειδή όμως της αρέσει πιο πολύ η μελέτη, δε διαθέτει κεφάλαιο, πρέπει να καταβάλει εισφορές στο Σύνδεσμο Εργοληπτών και έχει και το βραχνά των εισφορών του ΤΣΜΕΔΕ, αποφασίζει να περιμένει ένα χρόνο για να συμπληρώσει τετραετία και να εγγραφεί στα μητρώα μελετητών του πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ. Έχουν περάσει 3 χρόνια και η νέα δεν μπορεί να συγκεντρώσει μηνιαία πάνω από 200 €. Έτσι εξακολουθούν να τη συντηρούν οι γονείς της. Επειδή δεν είναι τεμπέλα όμως, κάνει αίτηση στα ΤΕΙ και στα ΙΕΚ για ωρομίσθια. Φυσικά απορρίπτεται η αίτησή της καθώς οι άλλοι διαγωνιζόμενοι έχουν μεγαλύτερη επαγγελματική και εκπαιδευτική εμπειρία. Ακόμα προκύπτει ένα νέο δεδομένο : δε διαθέτει τίτλο μεταπτυχιακών σπουδών! Στο μεσοδιάστημα ο ΑΣΕΠ δεν έχει βγάλει παρά μόνον ελάχιστες προκηρύξεις θέσεων για Πολιτικούς Μηχανικούς ΠΕ και σε όποιες προκηρύξεις και αν συμμετείχε, τα μόριά της ήταν ελάχιστα. Έρχεται και το 2009 και εγγράφεται στα μητρώα μελετητών. Διαθέτει τώρα πτυχίο Α’ τάξης σε 2 κατηγορίες. Με θέρμη ψάχνει καθημερινά στην ιστοσελίδα του ΤΕΕ για προκηρύξεις μελετών. Διαπιστώνει ότι ελάχιστες μελέτες προκυρήσσονται για Α’ τάξης πτυχία και πως οι περισσότερες αφορούν πτυχία Β’ και Γ’ τάξης. Επιπλέον οι μελέτες που αναφέρονται σε πτυχία Α’ τάξης είναι συμφωνημένες “κάτω απ’ το τραπέζι” και αυτή μαθαίνει τα γεγονότα κατόπιν εορτής.

Ανακεφαλαιώνοντας τη μικρή μας ιστορία, διαπιστώνουμε ένα φαύλο κύκλο. Ο φαύλος κύκλος συνίσταται στο γεγονός ότι ένας νέος ή μια νέα που θέλει να εισέλθει στην αγορά εργασίας βρίσκει μπροστά του απίστευτα εμπόδια. Η ιστορία αφορά μια Πολιτικό Μηχανικό καθώς ο αρθρογράφος είναι και ο ίδιος πολιτικός μηχανικός και ξέρει καλά τα του συναφιού του. Προφανώς παρόμοια ή και πιο δυσάρεστα είναι τα πράγματα και για πτυχιούχους άλλων σχολών. Ένα ερώτημα μένει όμως διαρκώς αναπάντητο : πως θα αποκτήσει κάποιος την πολυπόθητη επαγγελματική εμπειρία, η οποία σημειωτέον είναι λογικό να ζητείται από τον εκάστοτε εργοδότη, όταν δεν υπάρχει προσφορά απασχόλησης για νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας;