Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 70 δεν ήταν λίγες οι χώρες που σε μικρό ή μεγάλο βαθμό διερεύνησαν τις δυνατότητες και τη σχέση κόστους-οφέλους για το εγχείρημα κατασκευής και λειτουργίας πυρηνικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Σε αρκετές περιπτώσεις τα κίνητρα δεν ήταν μόνο ενεργειακά και οικονομικά, αλλά έκρυβαν και άλλου είδους φιλοδοξίες και επιδιώξεις.

Ας δούμε μερικές από τις περιπτώσεις που έγιναν γνωστές:

ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ

Το 1972, Αυστραλοί αξιωματούχοι προγραμμάτιζαν πυρηνικούς σταθμούς ισχύος 21.000 μεγαβάτ ως το 2000. Τι απέγινε απ' αυτά τα σχέδια; Απολύτως τίποτα! Παρόλα αυτά, το 1984 διέρρευσαν κυβερνητικά σχέδια για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων από την Αυστραλία, σε περίπτωση που κάποιες γειτονικές χώρες, όπως π.χ. η Ινδονησία, αποκτούσαν πυρηνικό οπλοστάσιο.

ΑΥΣΤΡΙΑ

Το πυρηνικό εργοστάσιο στο Τζβέντεντορφ ολοκληρώθηκε το 1978, δεν έμελλε όμως να λειτουργήσει ποτέ, χάρη σε ένα δημοψήφισμα στις 5 Νοεμβρίου 1978. Ο τότε καγκελλάριος Κράισκυ, είχε απειλήσει με παραίτηση αν η πλειοψηφία των Αυστριακών ψηφίσουν εναντίον. Βλέπετε, υπήρχαν φήμες ότι πολιτικά κόμματα είχαν δωροδοκηθεί με 60 εκατ. δολάρια από την κατασκευάστρια εταιρεία KWU. Η εταιρεία έθεσε το σταθμό σε ψυχρή εφεδρεία για μια πενταετία, πριν τα σχέδιά της ναυαγήσουν οριστικά με ένα αντιπυρηνικό νόμο που ψηφίστηκε στο αυστριακό Κοινοβούλιο. Τα σχέδια για ένα δεύτερο πυρηνικό σταθμό εξανεμίστηκαν.

ΔΑΝΙΑ

Τα σχέδια του 1976 προέβλεπαν πέντε πυρηνικούς αντιδραστήρες, οι οποίοι όμως δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ. Η αιτία θα πρέπει να αναζητηθεί στο ισχυρό αντιπυρηνικό κίνημα που αναπτύχθηκε στη Δανία και το οποίο οδήγησε την δανέζικη κυβέρνηση να εγκαταλείψει οριστικά το πυρηνικό μονοπάτι το 1985. Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, το 80% του πληθυσμού τάσσεται εναντίον της πυρηνικής ενέργειας, ενώ συχνές είναι οι διαμαρτυρίες των Δανών για τα κοντινά πυρηνικά εργοστάσια στη Σουηδία και τη Γερμανία. Σημειωτέον ότι ο σουηδικός πυρηνικός σταθμός Μπάρσεμπεκ βρίσκεται μόλις 20 χιλιόμετρα από την Κοπεγχάγη…

ΕΛΛΑΔΑ

Το 1971, η χούντα υπέγραψε συμφωνία με τη Βρετανία για την κατασκευή ενός πυρηνικού σταθμού, προσφέροντας για αντάλλαγμα 40.000 τόνους καπνού! Η ολοκλήρωση του πυρηνικού εργοστασίου προβλεπόταν για το 1974, χρόνος πολύ σύντομος για ένα τέτοιο εγχείρημα, που μαρτυρά άλλωστε και την αφέλεια και προχειρότητα των εμπνευστών αυτού του σχεδίου. Το σχέδιο ναυάγησε γιατί δεν ενδιαφέρθηκε καν η βρετανική καπνοβιομηχανία. Στη συνέχεια έδειξε ενδιαφέρον η Σοβιετική Ένωση, χωρίς όμως να υπάρξει ανταπόκριση από ελληνικής πλευράς. Το 1972, η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας ανακοίνωσε κάποια σχέδια βάσει των οποίων, ως το 1990, η Ελλάδα θα αποκτούσε 4.200 μεγαβάτ πυρηνικής ισχύος. Τελικά, το 1976, η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε την πρόθεσή της να κατασκευάσει ένα πυρηνικό σταθμό, η ολοκλήρωση του οποίου προγραμματιζόταν για το 1986. Η υποψήφια περιοχή ήταν η Κάρυστος στην Εύβοια, μια ανάσα μόνο από την Αθήνα. Ένα ισχυρό αντιπυρηνικό κίνημα που αναπτύχθηκε εξ αιτίας αυτών των σχεδίων, ματαίωσε τελικά το εγχείρημα και το 1982 η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε και επίσημα πως ακυρώνει κάθε σχέδιο για δημιουργία πυρηνικού σταθμού στην Ελλάδα. Στα χρόνια που ακολούθησαν, υπήρξαν φήμες για εγκατάσταση δύο αντιδραστήρων στην Κρήτη, φήμες που δεν άντεχαν όμως σε αυστηρή κριτική. Η τραγωδία του Τσερνομπίλ το 1986, έστρεψε οριστικά την ελληνική κοινή γνώμη εναντίον της πυρηνικής ενέργειας. Παρά τους ευσεβείς πόθους μιας ασήμαντης μειοψηφίας, που θα ήθελε να δει πυρηνικούς σταθμούς στην Ελλάδα, ένα τέτοιο ενδεχόμενο θεωρείται πλέον απίθανο.

ΙΡΛΑΝΔΙΑ

Η πετρελαϊκή κρίση του 1973, οδήγησε, ένα χρόνο μετά, στην απόφαση να ξεκινήσει η κατασκευή ενός πυρηνικού σταθμού στο Carnsore Point στα νοτιοανατολικά της χώρας, με στόχο να ολοκληρωθεί ως το 1980. Η ιδέα δεν άντεξε στην ισχυρή πίεση του αντιπυρηνικού κινήματος.

ΙΤΑΛΙΑ

Μετά το ατύχημα του Τσερνομπίλ, και οι τέσσερεις πυρηνικοί αντιδραστήρες της Ιταλίας έκλεισαν. Οι δύο τελευταίοι έκλεισαν το 1990 μετά από ένα δημοψήφισμα που έγινε το 1988. Άλλοι εννέα αντιδραστήρες συνολικής ισχύος 8.000 μεγαβάτ, οι οποίοι επρόκειτο να κατασκευαστούν, ακυρώθηκαν. Οι πέντε απ' αυτούς είχαν αρχίσει να κατασκευάζονται ήδη από το 1974. Ο κυβερνητικός συνασπισμός διελύθη στα εξ ων συνετέθη το 1988, όταν αποφάσισε να συνεχίσει την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού στο Montalto di Castro. Οι σοσιαλιστές συμφώνησαν αρχικά, στη συνέχεια όμως άλλαξαν γνώμη. Η Ιταλία συμμετείχε επίσης κατά το 1/3 στον γαλλικό πυρηνικό σταθμό Superphenix, ο οποίος έκλεισε το 1998.

ΚΟΥΒΑ

Η Κούβα ξεκίνησε το 1983 την κατασκευή δύο ρωσικής τεχνολογίας αντιδραστήρων VVER-440 (τύπου "Κοζλοντούι"), οι εργασίες όμως σταμάτησαν το 1992. Στις 30 Σεπτεμβρίου 1998, ο Φιντέλ Κάστρο ανακοίνωσε πως οι εργασίες στον σταθμό Σενφουέγος αναστέλλονται επ' αόριστον. Θα περάσει πάρα πολύ καιρός πριν είμαστε σε θέση να ξεκινήσουμε και πάλι τις εργασίες, είπε ο Κουβανός ηγέτης. Αυτό μεταφράζεται στην πράξη ότι οι ξεπερασμένης, ούτως ή άλλως, τεχνολογίας αντιδραστήρες δεν πρόκειται ποτέ να τεθούν σε λειτουργία.

ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ

Μετά τις πρώτες αντιπυρηνικές διαμαρτυρίες, το Λουξεμβούργο αποφάσισε να αποσύρει την κατά 1% συμμετοχή του στον αντιδραστήρα ταχείας αναπαραγωγής Κάλκαρ στη Γερμανία. Το 1976, το Λουξεμβούργο είχε υπογράψει συμφωνητικό με τρεις γερμανικές εταιρείες για την κατασκευή ενός αντιδραστήρα ισχύος 1.300 μεγαβάτ στο Ρέμερσεν. Το πυρηνικό ατύχημα στο Χάρισμπουργκ των ΗΠΑ το 1979, στάθηκε η αιτία να ακυρωθεί αυτό το σχέδιο.

ΜΠΑΓΚΛΑΝΤΕΣ

Ήδη από το 1965, το Μπαγκλαντές σχεδίαζε την κατασκευή ενός πυρηνικού σταθμού στο Ροοπούρ. Οι πρώτες προτάσεις ήρθαν από την αμερικανική Westinghouse. Ακολούθησαν οι Καναδοί, οι Σοβιετικοί και οι Γάλλοι. Το 1981 μάλιστα, η Σαουδική Αραβία δήλωσε πρόθυμη να πληρώσει τα έξοδα για λογαριασμό του Μπαγκλαντές! Ευτυχώς όμως, τα σχέδια δεν ευοδώθηκαν. Το 1997, η Παγκόσμια Τράπεζα αρνήθηκε να χρηματοδοτήσει το εγχείρημα. Θα υπάρξει άραγε και άλλη προσπάθεια;

ΝΟΡΒΗΓΙΑ

Τα σχέδια για κατασκευή πυρηνικού σταθμού ξεκίνησαν το 1973 για να ακυρωθούν οριστικά το 1986, μετά από τις αντιδράσεις κυρίως των πολιτικών νεολαιών και του ισχυρού φεμινιστικού κινήματος.

ΠΟΛΩΝΙΑ

Το 1974, η Πολωνία παρήγγειλε τέσσερις πυρηνικούς αντιδραστήρες ρωσικής τεχνολογίας VVER-440 (τύπου "Κοζλοντούι"), με στόχο να λειτουργήσουν ως το 1980. Η κατασκευή ξεκίνησε τελικά το 1982 στο Ζαρνόβιετς κοντά στο Γκντανσκ. Τα σχέδια προέβλεπαν την κατασκευή άλλων εννέα αντιδραστήρων ισχύος 8.500 μεγαβάτ ως το 1990. Μετά το Τσερνομπίλ όμως, η αντίδραση στα σχέδια αυτά γιγαντώθηκε και παρόλα τα νέα σχέδια το 1989 για τέσσερις αντιδραστήρες κοντά στο Πόζναν, τα πυρηνικά όνειρα της Πολωνίας έσβησαν οριστικά το 1990.

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ

Το 1971, η πορτογαλική κυβέρνηση είχε το φιλόδοξο σχέδιο να καλύψει ως το 2000 το 70% των αναγκών της σε ηλεκτρισμό με πυρηνικά εργοστάσια ισχύος 8.000 μεγαβάτ. Οι συνεχείς καθυστερήσεις και οι αντιδράσεις όμως, ανάγκασαν την κυβέρνηση να ακυρώσει όλα τα σχέδια το 1995. Την ίδια αρνητική εξέλιξη είχαν και τα σχέδια για συμμετοχή στην κατασκευή πυρηνικών σταθμών στη γειτονική Ισπανία.

ΦΙΛΙΠΠΙΝΕΣ

Το 1972, ο δικτάτορας Μάρκος ανακοίνωσε πως θα κατασκευάσει έξι πυρηνικούς σταθμούς. Το 1976 ξεκίνησε η κατασκευή του πρώτου από την αμερικανική Westinghouse στο Μπαταάν, οι δε εργασίες ολοκληρώθηκαν το 1985. Ο σταθμός όμως δεν λειτούργησε ποτέ λόγω ισχυρών αντιδράσεων των κατοίκων.