Στις διάφορες συζητήσεις σχετικά με τα UFOs, σε ιστοσελίδες στο διαδίκτυο, αλλά και στη σχετική βιβλιογραφία, επαναλαμβάνεται συνεχώς η ίδια συλλογιστική η οποία καταλήγει στην άποψη ότι εξωγήινα όντα επισκέπτονται τη Γη.

Σε αυτό το άρθρο θα προσπαθήσω να παρουσιάσω τα λογικά σφάλματα σε αυτά τα επιχειρήματα.

«Οι εξωγήινοι είναι πολύ έξυπνοι για να αφήσουν πίσω τους αποδείξεις»

Η βασική γραμμή της UFOλογίας είναι η εξωγήινη υπόθεση, δηλαδή το ότι το ποσοστό των θεάσεων Άγνωστης Ταυτότητας Ιπτάμενων Αντικειμένων (ΑΤΙΑ) που δε μπορούν να εξηγηθούν με άλλο τρόπο, αφορά εμφανίσεις σκαφών εξωγήινης προέλευσης. Όμως, ακόμα και οι πιο φανατικοί υποστηρικτές αυτής της άποψης παραδέχονται πώς δεν υπάρχουν απτές αποδείξεις που να καταδεικνύουν πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι εξωγήινοι επισκέπτονται τη Γη. Παρά το γεγονός ότι αναφέρονται πολλές συντριβές εξωγήινων σκαφών, αναρίθμητες θεάσεις και στενές επαφές, απαγωγές από εξωγήινους και ακρωτηριασμοί ζώων, παρότι από τις πάμπολλες αρχαιολογικές έρευνες  γύρω από τα υποτιθέμενα εξωγήινα επιτεύγματα της αρχαίας μηχανικής, δεν έχει βρεθεί ούτε ένα ίχνος φυσικής απόδειξης, τίποτε το εξωγήινο, ή τουλάχιστο τίποτε δεν έχει παρουσιαστεί στην επιστημονική κοινότητα για περαιτέρω μελέτη και διερεύνηση. Εάν υπήρχαν κάποια τέτοια στοιχεία, δε θα υπήρχε καμία διχογνωμία σχετικά με την πραγματική φύση των ΑΤΙΑ και η εξωγήινη υπόθεση θα γινόταν αποδεκτή χωρίς κανένα σκεπτικισμό.

Στην UFOλογία υπάρχουν δύο σχολές σκέψης σχετικά με την απουσία τέτοιων στοιχείων-αποδείξεων. Η μία διαβεβαιώνει πώς υπάρχει μια παγκόσμια συνομωσία η οποία επεμβαίνει σε οποιαδήποτε περίπτωση, ανά τον κόσμο, και φροντίζει για την απόκρυψη οποιονδήποτε αποδείξεων και αποσιωπά τα ίδια τα περιστατικά. Σκοπός αυτής της συνομωσίας είναι να προφυλάξει τον κόσμο από τον πανικό που υποτίθεται πώς θα ανέκυπτε εάν γινόταν γνωστό ότι εξωγήινοι επισκέπτονται τη Γη. Αυτή η συνομωσία απαιτεί τη συνεργασία όλων των κυβερνήσεων του πλανήτη, άρα ο ψυχρός πόλεμος και εν τέλει το σύνολο της μέχρι σήμερα γνωστής ιστορίας, είναι στην πραγματικότητα μια απάτη.

Μια λιγότερο παρανοϊκή εξήγηση για την απουσία οποιασδήποτε απόδειξης, είναι η υπόθεση πώς οι εξωγήινοι είναι αρκετά έξυπνοι και ικανοί ώστε να μην αφήνουν πίσω τους ίχνη. Αυτή η συλλογιστική βασίζεται σε δύο σημεία:

1. Όντα από άλλον(ους) πλανήτες όντως επισκέπτονται τη Γη, και από τη στιγμή που έχουν τη δυνατότητα διαστρικών ταξιδιών είναι σαφώς πιο προηγμένα και ευφυή από τους ανθρώπους

2. Όντας πιο προηγμένα και ευφυή από τους ανθρώπους, είναι αναμενόμενο να έχουν την ικανότητα να αποφεύγουν τον εντοπισμό τους, και να φροντίζουν να απομακρύνουν οποιαδήποτε στοιχεία της παρουσίας τους

Στην πραγματικότητα αυτή η λογική αλυσίδα επιχειρημάτων δεν είναι παρά ένα προπέτασμα καπνού. Κατ΄ αρχήν υποστηρίζει πώς εάν εξωγήινοι επισκέπτονται τη Γη δεν είναι δυνατό να γίνουν αντιληπτοί. Με άλλα λόγια, από τη στιγμή που αυτή η εκδοχή θεωρηθεί αληθινή, καμία απόδειξη των επισκέψεών τους δεν πρόκειται ποτέ να βρεθεί, ώστε να την υποστηρίξει. Επιπλέον, δεν είναι δυνατό να αποδειχθεί και λάθος, μια και το συμπέρασμά της, ότι καμία απόδειξη δεν πρόκειται ποτέ να βρεθεί, είναι ουσιαστικά ταυτόσημο με το βασικό επιχείρημα της άποψης «όχι, τη Γη δεν την επισκέπτονται εξωγήινοι».

Επιπρόσθετα, για να αποδειχθεί πώς το πρώτο σκέλος της υπόθεσης είναι σωστό, δηλαδή πώς «οι εξωγήινοι επισκέπτονται τη Γη», θα πρέπει το δεύτερο σκέλος της, δηλαδή πώς «δεν πρόκειται ποτέ να βρεθούν αποδείξεις γιατί είναι πολύ πιο προηγμένοι και έξυπνοι», να αποδειχθεί λάθος, δηλαδή να υπάρξει κάποια χειροπιαστή απόδειξη για τις επισκέψεις τους. Αν κάποια τέτοια απόδειξη βρεθεί, θα σημαίνει πώς τελικά οι εξωγήινοι δεν είναι και τόσο έξυπνοι τελικά. Το παράδοξο αυτής της υπόθεσης είναι πώς δεν μπορεί να αποδειχθεί πώς είναι σωστή, χωρίς, ταυτόχρονα, να αποδειχθεί λανθασμένη.

Ουσιαστικά η υπόθεση των «έξυπνων εξωγήινων που φροντίζουν να εξαφανίζουν τα ίχνη τους» δε λέει απολύτως τίποτα. Μοιάζει με τα λεκτικά παιχνίδια της μορφής «ότι λέω είναι ψέματα», μια και καταλήγει σε διατύπωση της μορφής «λέω την αλήθεια, άρα η ίδια η προηγούμενη δήλωση δε μπορεί να αποδειχθεί». Είναι εντελώς άχρηστη σε οποιονδήποτε επιστήμονα ο οποίος θέλει να προχωρήσει σε μια μεθοδολογική προσέγγιση της UFOλογίας, μια και δεν είναι δυνατό ούτε να αποδειχθεί, ούτε να καταρριφθεί. Η μόνη χρησιμότητά της είναι να προσφέρει μια ψευτο-άλλοθι για την αποδοχή της εξωγήινης υπόθεσης, απουσία οποιασδήποτε χειροπιαστής απόδειξης.

Όμως εάν η UFOλογία αποφάσιζε να εγκαταλείψει αυτά τα προπετάσματα καπνού που δεν οδήγησαν πουθενά την έρευνα των ΑΤΙΑ τις τελευταίες δεκαετίας, τότε ποιά θέση θα έπρεπε να υιοθετήσει; Είναι παράλογο εκ μέρους των σκεπτικιστών να ζητούν χειροπιαστές αποδείξεις;

Η παραπάνω ανάλυση ουσιαστικά μας λέει πώς διατηρούμε μια ελπίδα να βρούμε αποδείξεις των εξωγήινων επισκέψεων, ελπίδα η οποία στηρίζεται στο ότι ίσως κάποιοι εξωγήινοι αποδειχθούν λιγότερο έξυπνοι και επιμελείς στην απόκρυψη των ιχνών τους. Ας δούμε μια σύντομη λίστα φαινομένων που οι UFOλόγοι αποδίδουν σε εξωγήινες επισκέψεις:

• συντριβές ιπτάμενων δίσκων

•  απαγωγές και βασανισμοί πολιτών

•  ακρωτηριασμοί ζώων

•  σχήματα στους αγρούς (crop circles)

Όμως πώς θα βαθμολογούσε κανείς τις παραπάνω καταστάσεις και ενέργειες σε μια κλίμακα ευφυίας;

«Οι σκεπτικιστές πρέπει να αποδείξουν πώς δεν ήταν εξωγήινο»

Δεν είναι λογικό να απαιτεί κανείς από κάποιο σκεπτικιστή να αποδείξει πώς ένα συγκεκριμένο ΑΤΙΑ δεν ήταν ένα εξωγήινο σκάφος, γιατί το βάρος της απόδειξης βαραίνει αυτόν που διατυπώνει ένα ισχυρισμό. Είναι οι UFOλόγοι που ισχυρίζονται πώς μερικά από τα ΑΤΙΑ είναι εξωγήινης προέλευσης που πρέπει να τεκμηριώσουν και να αποδείξουν την άποψή τους.

Το βάρος της απόδειξης πέφτει στο σκεπτικιστή όταν εκείνος διατυπώνει ένα συγκεκριμένο ισχυρισμό. Αν για παράδειγμα υποστηρίζει πώς επρόκειτο για κάποιο φυσικό φαινόμενο, ή κάποιο αεροσκάφος, ή οτιδήποτε άλλο, τότε πρέπει να τεκμηριώσει την άποψή του και να παρουσιάσει τα δεδομένα στα οποία στηρίζεται. Κατά κανόνα ο σκεπτικιστές αρκούνται στη διαπίστωση ότι πρόκειται για άγνωστης ταυτότητας αντικείμενα, μια θέση η οποία είναι απόλυτα αποδεκτή, από την ίδια τη φύση του φαινομένου.

Αν αποδεχθούμε το ότι είναι οι σκεπτικιστές εκείνοι που πρέπει να αποδείξουν πώς τα ΑΤΙΑ δεν είναι εξωγήινα σκάφη, τότε θα μπορούσε κανείς να τους ζητήσει να αποδείξουν και ότι δεν είναι στρουμφάκια που βγήκαν περίπατο, ή μοχθηρά ρομπότ από το μέλλον. Σύμφωνα με τη λογική των UFOλόγων, θα μπορούσε κανείς να βασίσει ένα ισχυρισμό του για το ότι υπάρχουν στρουμφάκια και μοχθηρά ρομπότ από το μέλλον, στην απουσία αποδείξεων περί του αντιθέτου.

Είναι κατά κανόνα δύσκολο έως αδύνατο να αποδειχθεί μια αρνητική θέση. Για παράδειγμα, κάποιος που πιστεύει στον Άγιο Βασίλη μπορεί να προκαλέσει ένα σκεπτικιστή να αποδείξει πώς δεν υπάρχουν τάρανδοι που μπορούν να πετάξουν. Ο αποφασισμένος σκεπτικιστής μπορεί να διαλέξει 100 ταράνδους και να τους πετάξει από την κορυφή ενός ψηλού κτιρίου, αλλά ακόμα και αν όλοι τους πεθάνουν από την πτώση, έχει αποδείξει πώς δεν υπάρχει κανένας τάρανδος που μπορεί να πετάξει;

Όχι, έχει απλά αποδείξει πώς κανένας από αυτούς τους 100 ταράνδους δε μπορούσε να πετάξει, ή για κάποιο λόγο διάλεξε να μην πετάξει και να σκοτωθεί. Θα ήταν πολύ πιο εύκολο να αποδειχθεί η αντίστοιχη θετική θέση, δηλαδή ότι υπάρχουν τάρανδοι που μπορούν να πετάξουν, με την απλή παρουσίαση ενός τέτοιου.

Άρα, το βάρος της απόδειξης πέφτει στους ώμους όσων διατυπώνουν μια θέση. Στην περίπτωση των ΑΤΙΑ ο σκεπτικιστής μπορεί να ισχυριστεί πώς το αντικείμενο ήταν άγνωστης ταυτότητας. Η θέση του είναι εκ των πραγμάτων σωστή, αφού κανείς δεν ξέρει τί ήταν. Όσοι ισχυρίζονται πώς ήταν ένα εξωγήινο διαστημόπλοιο, οφείλουν να αποδείξουν πώς α) ήταν διαστημόπλοιο και β) ήταν εξωγήινο. Ο ισχυρισμός των εξωγήινων επισκέψεων δεν είναι δυνατό να γίνει αξιωματικά αποδεκτός. Η άγνοια για την ταυτότητα ενός αντικειμένου, δεν είναι και απόδειξη εξωγήινης προέλευσης.

Φυσικά είναι πολύ ευκολότερο και απλούστερο να πιστεύει κανείς αξιωματικά στις επισκέψεις τω εξωγήινων, απλά υποθέτοντας πώς οτιδήποτε δε μπορεί να εξηγηθεί οφείλεται σε αυτούς, βάζοντας στην άκρη τους κανόνες της λογικής και της επιστήμης, και ρίχνοντας στους σκεπτικιστές το μπαλάκι για την απόδειξη του αντιθέτου. Όμως στον πραγματικό κόσμο τα πράγματα δε λειτουργούν με αυτό τον τρόπο.

Αυτός που διατυπώνει ένα ισχυρισμό έχει και την ευθύνη της τεκμηρίωσής του. Εάν οι UFOλόγοι επιθυμούν να ισχυρίζονται πώς εξωγήινοι επισκέπτονται τη Γη, τότε πρέπει να το αποδείξουν. Αυτό δεν αποδεικνύεται μέσω της αδυναμίας απόδειξης του αντιθέτου, ή μέσω της αδυναμίας ερμηνείας όλων των θεάσεων ΑΤΙΑ.

«Οι επιστήμονες νομίζουν πώς τα ξέρουν όλα και φοβούνται τις νέες ιδέες»

Είναι σα να λέει κανείς πώς οι αρχαιολόγοι πιστεύουν πώς έχουν ανακαλυφθεί όλα τα αρχαία ερείπια στον κόσμο και φοβούνται να συνεχίσουν να σκάβουν. Ουσιαστικά ο ισχυρισμός αυτός αντιβαίνει στην ίδια την έννοια της επιστήμης γιατί:

• η επιστήμη είναι μια μέθοδος αναζήτησης και ανακάλυψης νέων πραγμάτων

•  οι επιστήμονες ασχολούνται με το αντικείμενό τους και για να ζήσουν

•  άρα οι επιστήμονες συνεχώς προσπαθούν να ανακαλύψου νέα πράγματα, μια διαδικασία που απαιτεί από αυτούς να «κατεβάζουν (αλλά και να δοκιμάζουν) νέες ιδέες

•  άρα δεν πιστεύουν πώς τα ξέρουν όλα, ούτε και φοβούνται «το σκάψιμο»

«Οι σκεπτικιστές απορρίπτουν τα ΑΤΙΑ χωρίς καν να εξετάσουν τα στοιχεία»

Η UFOλογία έχει αναπτύξει το δικό της λεξιλόγιο και έχει επαναπροσδιορίσει το νόημα διαφόρων λέξεων, έτσι ώστε να εξυπηρετήσει τους σκοπούς της. Ας δούμε όμως το πραγματικό νόημα των λέξεων που χρησιμοποιούμε:

Πιστός: κάποιος που αποδέχεται έναν αναπόδεικτο ισχυρισμό βασιζόμενος μόνο στην πίστη του

Σκεπτικιστής: κάποιος που θέλει ένας ισχυρισμός να αποδειχθεί πριν τον ασπασθεί

Αρνητής: κάποιος που απορρίπτει ένα ισχυρισμό αδιαφορώντας για αποδείξεις

Απομυθοποιητής: κάποιος που καταρρίπτει ένα ισχυρισμό και αποκαλύπτει τα σφάλματά του

Οι όροι «σκεπτικιστής» και «απομυθοποιητής» δεν είναι συνώνυμοι. Ένας σκεπτικιστής απλά αμφιβάλει και ζητά αποδείξεις για να αποδεχθεί ένα ισχυρισμό, Ένας απομυθοποιητής αποδεικνύει πώς ο ισχυρισμός είναι λανθασμένος.

Οι αποθυμοποιητές προσφέρουν εξαιρετικές υπηρεσίες στη σοβαρή UFOλογία, ξεσκεπάζοντας φάρσες (όπως τα έγγραφα MJ-12), εντοπίζοντας παρανοήσεις, ψέματα και ακούσια λάθη. Οι σκεπτικιστές παρέχουν μια εξίσου χρήσιμη υπηρεσία, ωθώντας την UFOλογία να αποδείξει τους ισχυρισμούς της.

Η επιστημονική μέθοδος επιτρέπει δύο θέσεις για τους εμπλεκόμενους στη συζήτηση ενός ισχυρισμού: τον συνήγορό της και το σκεπτικιστή. Ο συνήγορος προωθεί ή υποστηρίζει τον ισχυρισμό και ο σκεπτικιστής τον αξιολογεί. Ένας τυπικός επιστήμονας έχει ταυτόχρονα και τους δύο ρόλους.

Στην επιστημονική μέθοδο το βάρος της απόδειξης βαραίνει το συνήγορο και όχι το σκεπτικιστή. Ο συνήγορος λέει «οι εξωγήινοι απαγάγουν ανθρώπους», και παρουσιάζει τα επιχειρήματά του. Ο σκεπτικιστής εξετάζει αυτά τα επιχειρήματα και αξιολογεί εάν τα διαθέσιμα στοιχεία είναι επαρκή για την απόδειξη του ισχυρισμού.

Ένας άλλος συνήγορος μπορεί να διατυπώσει μια διαφορετική άποψη, για παράδειγμα: «οι απαγωγές από εξωγήινους είναι αποτέλεσμα αίσθησης που δημιουργείται από μια διαδικασία ύπνωσης». Και αυτός θα πρέπει να παρουσιάσει τα επιχειρήματά του, ώστε να αξιολογηθούν από τους σκεπτικιστές.

Στην UFOλογία, ένα άτομο που θα προσπαθήσει να συνηγορήσει υπέρ μιας πιο συμβατικής εξήγησης για το φαινόμενο των ΑΤΙΑ (διαφορετική της εξωγήινης υπόθεσης), αυτόματα λαμβάνει τον τίτλο του απομυθοποιητή. Ας σημειώσουμε όμως πώς ένας σκεπτικιστής ποτέ δε διατυπώνει μια δική του θεωρία. Αν το κάνει, παύει να παίζει το ρόλο του σκεπτικιστή και θα πρέπει και αυτός να συνηγορήσει για την απόδειξη της δικής του θεωρίας, όπως και οποιοσδήποτε άλλος.

Όμως τί ακριβώς εννοούμε όταν μιλάμε για αποδείξεις; Σύμφωνα με την επιστημονική μέθοδο, σημαίνει την παρουσίαση επαρκών στοιχείων ώστε να απορριφθεί η αντίθετη υπόθεση. Για παράδειγμα, αν ένας συνήγορος υποστηρίζει πώς ο Τάδε απήχθη από εξωγήινους, για να το αποδείξει θα πρέπει να στοιχειοθετήσει πώς η θέση «ο Τάδε δεν απήχθη από εξωγήινους» είναι λάθος. Ο σκεπτικιστής θα απαιτήσει αποδείξεις για το ότι α) ο Τάδε όντως απήχθη και β) ότι υπήρχε εμπλοκή των εξωγήινων. Άρα ο συνήγορος πρέπει να καταρρίψει τόσο τη θέση ότι ο Τάδε ΔΕΝ απήχθη, όσο και το ότι απήχθη από κάποιον άλλον και όχι από εξωγήινους.

Ο κύριος ισχυρισμός της εξωγήινης υπόθεσης είναι πώς εξωγήινοι επισκέπτονται τη Γη. Για να αποδειχθεί αυτό θα πρέπει να καταρριφθεί η αντίστροφη υπόθεση, δηλαδή πώς εξωγήινοι ΔΕΝ επισκέπτονται τη Γη. Πρέπει λοιπόν να προσκομισθεί κάτι το οποίο να μη μπορεί να εξηγηθεί με κανένα άλλο πιθανό ή απίθανο τρόπο, παρά μόνο με την επίσκεψη εξωγήινων. Όπως ένας εξωγήινος, ή κάποιο τεχνητό αντικείμενο με αναλογίες ισοτόπων που δε μπορούν να έχουν γήινη προέλευση.

Ώς σκεπτικιστή, δε με ενδιαφέρει πόσοι άνθρωποι θυμούνται, ή νομίζουν πώς θυμούνται την απαγωγή τους από εξωγήινους. Όπως και δε με ενδιαφέρει εάν αυτές οι αναμνήσεις και εμπειρίες τους μπορούν να εξηγηθούν με πιο συμβατικούς τρόπους. Αυτό που θέλω είναι, η αντίστροφη υπόθεση, ότι δηλαδή δεν υπάρχει καμία άλλη εξήγηση, να καταρριφθεί, σε όλες τις δυνατές εκδοχές της. Τέλος, απαιτώ φυσικές αποδείξεις για την παρουσία νοημόνων εξωγήινων όντων πάνω στη Γη.

Κάτι ΕΞΩΓΗΙΝΟ.