Ενώ η Ελλάδα γκρεμίζεται και ξεπουλιέται περιμένοντας μάταια την ανάπτυξη, οι Έλληνες μηχανικοί, από τους κύριους φορείς και συντελεστές κάθε παραγωγικής διαδικασίας από τα εργοστάσια μέχρι τα εργοτάξια, διώκονται και απαξιώνονται.

Το ΤΣΜΕΔΕ είναι ίσως το μοναδικό ταμείο της χώρας που ποτέ δεν έλαβε την κρατική συμμετοχή στην τριμερή χρηματοδότηση, δηλαδή ποτέ δεν επιβάρυνε τον κρατικό προϋπολογισμό, και αυτό ήταν αποτέλεσμα μεγάλων εισφορών των μηχανικών σε όλη τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου.

Σήμερα, τα αποθεματικά του ΤΣΜΕΔΕ αγνοούνται στα βάθη των θησαυροφυλακίων της Τράπεζας της Ελλάδας, όπου αφού αναγκαστικά και εκβιαστικά τοποθετήθηκαν σε ομόλογα, χωρίς τη συναίνεση των μετόχων, και μοναδικών δικαιούχων, κουρεύτηκαν.  Άλλα πάλι έγιναν αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου της τράπεζας Αττικής. Ότι απέμεινε χρησιμοποιείται για να κλείνονται τρύπες, εντός και εκτός ΕΤΑΑ. Πρόκειται για εκείνα τα ίδια αποθεματικά, το υγιές μέγεθος των οποίων χρησιμοποιούταν, δεκαετίες τώρα, ώς η κύρια δικαιολογία για το ύψος των εισφορών των μηχανικών.

Το 2008 με το Ν.3655/2008, το ΤΣΜΕΔΕ ενώθηκε με τα ταμεία των δικηγόρων-συμβολαιογράφων και των υγειονομικών, δημιουργώντας το ΕΤΑΑ. Παρότι το ΤΣΜΕΔΕ είχε τα μεγαλύτερα αποθεματικά, τη μεγαλύτερη αναλογία εργαζόμενων/συνταξιούχους, και τις καλύτερες αναλογιστικές προβλέψεις, οι μηχανικοί εξακολουθούσαν να πληρώνουν μεγαλύτερες εισφορές από γιατρούς και δικηγόρους. Αν η συνένωση των ταμείων έγινε με βάση την ομοιογένεια των ασφαλισμένων, η κοινή λογική δεν επιβάλλει και αντίστοιχες εισφορές;

Η χαριστική βολή έρχεται με την ψήφιση του μεσοπρόθεσμου (Ν.3986/2011) από όπου προκύπτει ότι οι ήδη υπέρογκες εισφορές των μηχανικών πρέπει να αυξηθούν επιπλέον, στα πλαίσια της οριζόντιας αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών. 

Αξίζει όμως να παρατηρήσει κανείς πώς διαμορφώνονται οι νέες εισφορές για τους ασφαλισμένους του ΕΤΑΑ. Ενδεικτικά αναφέρονται:

ΠΑΛΑΙΟΙ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΙ (έως 31/12/1992), ελεύθεροι επαγγελματίες
Νομικός: 170 ευρώ/μήνα
Υγειονομικός: 190 ευρώ/μήνα
Μηχανικός: 385 ευρώ/μήνα

ΝΕΟΙ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΙ (μετά την 1/1/1993), ελεύθεροι επαγγελματίες στη 2η ασφαλιστική κατηγορία
Νομικός: 221 ευρώ/μήνα
Υγειονομικός: 346 ευρώ/μήνα
Μηχανικός: 423 ευρώ/μήνα

(στοιχεία από τους διαδικτυακούς τόπους των ταμείων το Σεπτέμβριο 2012)

Σύμφωνα με την εγκύκλιο του Υπουργού Εργασίας Φ.80000/οικ.16397/635/14-7-2011, οι νεοασφαλιζόμενοι υπάγονται στην 1η ασφαλιστική κατηγορία, ενώ όσοι ασφαλισμένοι μετά την 1/1/1993 έχουν την 31/12/2011 τουλάχιστο 3 έτη ασφάλισης κατατάσσονται στη 2η ασφαλιστική κατηγορία. Στη συνέχεια και ανά τριετία οι ασφαλισμένοι μεταπίπτουν στην αμέσως επόμενη κατηγορία. Με απλά λόγια ένας μηχανικός που πρωτοασφαλίστηκε το 2000, ξεκινά από τη 2η κατηγορία και το 2018 θα είναι ήδη στην 4η ασφαλιστική κατηγορία που σημαίνει μηνιαίες εισφορές 576 ευρώ (τα αντίστοιχα ποσά για νομικό είναι 300 ευρώ και για υγειονομικό 473).

Οι συγκρίσεις με τους άλλους επαγγελματίες δεν αποσκοπούν στη δημιουργία έντασης μεταξύ επαγγελματικών ομάδων, αλλά τεκμηριώνουν την αδικία που υφίσταται ο κλάδος των μηχανικών, όχι από τους γιατρούς ή τους δικηγόρους, αλλά από την εκτελεστική εξουσία, με τη διακριτική ανοχή του ΤΕΕ και της διοίκησης του ΤΣΜΕΔΕ. Όσο για την αντίστοιχη ανταποδοτικότητα της ασφάλισης σε επίπεδο συνταξιοδοτικών παροχών, πέραν του ότι δεν υφίσταται, αποτελεί κενό γράμμα στη σημερινή αβεβαιότητα.

Οι παραπάνω εισφορές, εν μέσω περιόδου κρίσης, με μειωμένο έως μηδενισμένο κύκλο εργασιών για τους περισσότερους ελεύθερους επαγγελματίες και μειώσεις αποδοχών για τους μισθωτούς, δημιουργούν απλά και καθαρά πρόβλημα προσωπικής και επαγγελματικής επιβίωσης. Επιπλέον για ένα μηχανικό, η σύνδεση της επαγγελματικής του ιδιότητας με την εισφορά στο ΤΣΜΕΔΕ, χωρίς να του αναγνωρίζεται το δικαίωμα στην ανεργία, αλλά και με τη διαγραφή από το ΤΕΕ και το ΤΣΜΕΔΕ να συναντά πλήθος προσκόματα και δυσκολίες καθώς δεν προβλέπεται από τον καταστατικό νόμο ίδρυσης του ΤΕΕ, δημιουργούν μια κατάσταση εγκληματικής ομηρίας.

Η απαίτηση εισφορών οι οποίες ανέρχονται στο ύψος του ελάχιστου μισθού, από ανθρώπους οι οποίοι δεν έχουν εισόδημα και δε μπορούν να αποδεσμευτούν από τη δημιουργία μελλοντικών οφειλών, ξεπερνά τα όρια του παραλογισμού και μπαίνει στη σφαίρα του εκβιασμού και της απάτης. Επιπλέον μεγάλο μέρος της συζήτησης περί ΤΣΜΕΔΕ, αυτό που αφορά τους ελεύθερους επαγγελματίες, γίνεται όχι για τις ασφαλιστικές εισφορές ενός εργοδότη για ένα εργαζόμενο, αλλά για τις εισφορές αυτασφάλισης, οι οποίες δεν παρακρατούνται από κάποιο μισθό, αλλά βγαίνουν από την τσέπη του ελεύθερου επαγγελματία.

Απέναντι σε αυτά τα ζητήματα η διοίκηση του ΤΕΕ κινήθηκε όλα τα προηγούμενα χρόνια στις κατεύθυνσεις πολιτικής λύσης (διάλογος με τους αρμόδιους υπουργούς) και δικαστικής διεκδίκησης. Ένας κακόβουλος σχολιαστής θα μπορούσε βάσιμα να ισχυριστεί ότι το ΤΕΕ, επί χρόνια, απλά κωλυσιεργεί.

Οι συνθήκες της εποχής, με τα αμέτρητα ανοιχτά μέτωπα μεταξύ επαγγελματικών ομάδων και της κεντρικής εξουσίας, με τη συνεχή μείωση του βιοτικού επιπέδου σχεδόν όλων των ελλήνων, με συνεχή εισπρακτικά μέτρα και μειώσεις στις απολαβές, καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη όποια προσπάθεια πολιτικής λύσης. Τόσο εξαιτίας του μειωμένου ενδιαφέροντος της κεντρικής εξουσίας να ακούσει τους μηχανικούς και το ΤΕΕ (όπως έχει αποδειχθεί από αρκετές συζητήσεις σχετικών ερωτήσεων στη Βουλή), όσο και εξαιτίας του πολιτικού κόστους που θα είχε οποιαδήποτε ευνοϊκή ρύθμιση. Ας μην ξεχνάμε ότι οι μηχανικοί δεν είναι η πιο συμπαθής επαγγελματική ομάδα, κατάσταση στην οποία συνέβαλαν διαχρονικά οι ίδιοι, αλλά και εσχάτως οι διαδικασίες ρύθμισης ημιυπαιθρίων και αυθαιρέτων, η κοροϊδία των ενεργειακών πιστοποιητικών και οι λίγο παλιότερες συζητήσεις περί ελάχιστων αμοιβών.

Συνεπώς η αντίδραση και η προσπάθεια για εξορθολογισμό των εισφορών είναι μάλλον μάταιο να επικεντρώνονται στην προσπάθεια πολιτικής συνεννόησης, ή στις δικαστικές διαδικασίες οι οποίες απαιτούν βάθος χρόνου για να αποδώσουν, αν ευοδοθούν. Οι ενέργειες πρέπει να είναι άμεσες, ριζοσπαστικές και να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα σε παρόντα χρόνο.

Η διοίκηση του ΤΕΕ πρέπει να αντιληφθεί ότι αν τα πράγματα εξακολουθούν να μένουν ώς έχουν, εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, μηχανικοί θα προσπαθούν κάθε χρόνο να διαγραφούν από το ΤΕΕ για γλυτώσουν το ΤΣΜΕΔΕ, ενώ ταυτόχρονα ελάχιστοι νέοι μηχανικοί θα ακολουθούν την αντίστροφη πορεία. Μέσα σε μια 5ετία ο αριθμός των μελών του ΤΕΕ μπορεί να έχει περιοριστεί ακόμα και στο μισό. Εκτός και εάν αυτή είναι συνειδητή επιλογή ομάδων εντός των διοικήσεων του ΤΕΕ ώστε να διαμορφωθεί ένα νέο πλαίσιο στο επάγγελμα, με την επιβίωση ολίγων και ισχυρών.

Επιπλέον είτε η αποχώρηση/διαγραφή των μηχανικών, και η αδυναμία καταβολής των εισφορών του ΤΣΜΕΔΕ, θα επιτείνουν το πρόβλημα διαθεσίμων του ταμείου, επιτυγχάνοντας ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα από εκείνο που φαινομενικά επιδιώκουν οι εγκέφαλοι των υπουργείων και του ταμείου.

Η απάντηση της νέας κυβέρνησης σε όλα αυτά είναι η μεγαλόψυχη απαλλαγή των μελών του ΕΤΑΑ από την επιβολή ποινών (άρθρο 36, του σχεδίου νόμου «Μέτρα για την ανακούφιση των ΑμεΑ, την απλοποίηση της λειτουργίας των Κέντρων Πιστοποίησης Αναπηρίας (Κ.Ε.Π.Α.), την καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής και συναφή ασφαλιστικά ζητήματα»). Μέσα από τα βάθη της καρδιάς μας σας ευχαριστούμε, μπορούμε πλέον να πεινάσουμε ήσυχοι.

Οι ελάχιστες επιδιώξεις των μηχανικών συνοψίζονται στα ακόλουθα:

1. Είναι ανήθικο και απαράδεκτο συνάδελφοι που επί δεκαετίες έχουν πληρώσει στο ΤΣΜΕΔΕ δεκάδες χιλιάδες ευρώ να βρίσκονται αυτοί και οι οικογένειές τους χωρίς ασφαλιστική κάλυψη. Απαιτείται η άνευ όρων επέκταση της ισχύος της υγιειονομικής κάλυψης (θεώρηση βιβλιαρίων) σε όλα τα μέλη του ΤΣΜΕΔΕ, για το χρονικό διάστημα που οι δείκτες βιομηχανικής παραγωγής και κατασκευών (της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής) θα βαίνουν μειούμενοι.

2. Αφαίρεση από τα οφειλόμενα ποσά των εισφορών του κλάδου υγείας και των αντίστοιχων προσαυξήσεων για τις περιόδους που οι οφειλέτες δεν είχαν κάλυψη υγείας (σύμφωνα και με τη γνωμοδότηση Μανιτάκη για τον ΟΑΕΕ)

3. Να υπάρξει αναστολή της υποχρέωσης καταβολής εισφορών στο ΤΣΜΕΔΕ για όλους τους άνεργους συναδέλφους για όλη τη χρονική περίοδο ανεργίας με ταυτόχρονη είσπραξη επιδόματος ανεργίας, όπως ισχύει για όλους τους άλλους εργαζόμενους

4. Να μην ισχύσουν, και μάλιστα αναδρομικά, οι νέες αυξημένες εισφορές στο ΤΣΜΕΔΕ.

5. Προσαρμογή του ύψους των εισφορών των ελευθέρων επαγγελματιών κατ' αναλογία με τα πραγματικά τους εισοδήματα

6. Κούρεμα των λοιπών οφειλόμενων ποσών σε ποσοστό τουλάχιστο ίσο με τη μείωση του εισοδήματος των μηχανικών

7. Ελεύθερη επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας

 8. Μερική ή ολικής ενσωμάτωση των τρεχουσών οφειλών σε εξυπηρετούμενες ρυθμίσεις, βάσει εισοδηματικών ή άλλων κριτηρίων, καθώς είναι παράλογο να ζητείται από ένα επαγγελματία σε αδυναμία να καταβάλλει εφάπαξ 3.000 ευρώ ανά εξάμηνο για να διατηρεί το δικαίωμα να πληρώνει παλαιότερες οφειλές

9. Να δοθεί η δυνατότητα έκδοσης ασφαλιστικής ενημερότητας για είσπραξη χρημάτων από το δημόσιο με παρακράτηση οφειλής (όπως ακριβώς ισχύει και για τις φορολογικές οφειλές), ρύθμιση η οποία και το μηχανικό θα εξυπηρετήσει (μείωση των οφειλομένων) και στο ΤΣΜΕΔΕ θα δώσει πόρους

10. Περαιτέρω απλοποίηση της διαδικασίας διαγραφής από το ΤΕΕ και το ΤΣΜΕΔΕ. Αφορά συναδέλφους που για οποιονδήποτε λόγο δεν επιθυμούν να ασκούν το επάγγελμα, δια παντός, ή και για κάποιο χρονικό διάστημα. Επιπλέον εάν ασκήσουν διαφορετικής φύσης δραστηριότητα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να αξιοποιήσουν τις ισχύουσες διατάξεις περί διαδοχικής ασφάλισης, ώστε να μην απολεσθούν οι εισφορές και τα έτη ασφάλισης στο ΤΣΜΕΔΕ.

Οι διοικήσεις του ΤΕΕ πρέπει να αντιληφθούν ότι δε μπορούν να ασκούν πολιτική αφ' υψηλού με αντάλλαγμα υπουργικά γραφεία. Αν δε μπορούν να σταθούν δίπλα στο μηχανικό και να πρωτοστατήσουν πραγματικά και αποτελεσματικά στις διεκδικήσεις του, ας κάνουν στην άκρη.