Η αλόγιστη οικιστική και βιομηχανική ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών έδωσαν τη χαριστική βολή σε ένα φυσικό περιβάλλον το οποίο είχε αρχίσει να νιώθει σημαντικές πιέσεις από τα χρόνια των πρώτων βιομηχανικών επαναστάσεων περίπου δύο αιώνες πριν.

Όμως η ποιότητα και η ποσότητα των ανθρώπινων παρεμβάσεων στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα υπήρξαν καθοριστικές για τη διατάραξη των φυσικών ισορροπιών σε ευρεία κλίμακα, παράλληλα όμως και για τη γένεση του όρου «περιβαλλοντική συνείδηση».

Οι κοινωνικές ανησυχίες και αντιδράσεις, η ενεργή συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων, δηλαδή όλων των πολιτών, αποτελούν αναγκαίες προϋποθέσεις και τους μοχλούς πίεσης χωρίς τους οποίους δεν είναι δυνατή χάραξη περιβαλλοντικής πολιτικής και ο σχεδιασμός προγραμμάτων περιβαλλοντικής προστασίας. Όμως εξίσου απαραίτητες είναι η εξειδικευμένη γνώση και η τεχνική και επιστημονική κατάρτιση για τη σωστή και ριζική αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων. Το δεδομένο αυτό έχει οδηγήσει στη δημιουργία ενός σχετικά νέου επαγγελματικού χώρου, των ανθρώπων και εταιρειών που ασχολούνται με μεθόδους διαχείρισης περιβαλλοντικών προβλημάτων και τεχνολογίες προστασίας του περιβάλλοντος. Πρόκειται για ένα επαγγελματικό χώρο τα μέλη του οποίου έστω και αν δεν δεσμεύονται με τον όρκο του Ιπποκράτη, έχουν τις ίδιες αν όχι περισσότερες ηθικές υποχρεώσεις μια και η ποιότητα της εργασίας τους προδιαγράφει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής των γενεών που θα έρθουν.

Μέχρι σήμερα, στην Ελλάδα τουλάχιστο, ιδιωτικές επενδύσεις σε έργα προστασίας του περιβάλλοντος ήταν αποτέλεσμα της προσπάθειας συμμόρφωσης με την ισχύουσα νομοθεσία και υπό την απειλή κυρώσεων. Δεν επρόκειτο για παραγωγικές επενδύσεις και ως τέτοιες τύγχαναν αντίστοιχης αντιμετώπισης.

Ο νέος παράγοντας ο οποίος ήδη έχει αναγκάσει αρκετές επιχειρήσεις, κυρίως εξαγωγικές προς χώρες όπως η Μ. Βρετανία και η Γερμανία, να προβούν σε σημαντικές διορθωτικές παρεμβάσεις στην κατεύθυνση της βελτίωσης των περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας, είναι η ανάπτυξη οικολογικής καταναλωτικής συνείδησης, αλλά και η θέσπιση κανόνων ανταγωνισμού και προβολής σχετικών με την επίδραση των παραγωγικών  διαδικασιών στο περιβάλλον.

Είναι ήδη απαίτηση αρκετών αγοραστών τα διακινούμενα προς αυτούς προϊόντα ή πρώτες ύλες να παράγονται ή παρασκευάζονται με διαδικασίες που ελέγχονται από κάποιο σύστημα περιβαλλοντικής - οικολογικής διαχείρισης. Δεν είναι λίγες οι επιχειρήσεις που συναντούν αυτή την απαίτηση με προεξάρχοντες του κλάδους της κλωστοϋφαντουργίας, των τροφίμων και της παροχής τουριστικών υπηρεσιών.

Η ανάπτυξη ενός τέτοιου συστήματος διαχείρισης οδηγεί στην ορθολογική χρήση και άρα στην εξοικονόμηση ενέργειας και πρώτων υλών, ενώ παράλληλα αποτελεί εργαλείο για το σωστό σχεδιασμό των απαραίτητων επεμβάσεων και επενδύσεων για τη συνεχή μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Η πρωτοβουλία και η ευθύνη για την εφαρμογή του συστήματος ανήκουν αποκλειστικά και μόνο στην ενδιαφερόμενη επιχείρηση, η οποία καλείται να θέτει μόνη της τους ποιοτικούς και ποσοτικούς στόχους και να κινείται συνεχώς στην κατεύθυνση της βελτίωσης των περιβαλλοντικών της επιδόσεων.

Το γενικό σχήμα που πρέπει να ακολουθηθεί για την εφαρμογή του συστήματος έχει ως εξής:

⇒ Διαμόρφωση της περιβαλλοντικής πολιτικής της επιχείρησης

⇒ Αρχική περιβαλλοντική ανάλυση του βιομηχανικού χώρου δραστηριοτήτων

⇒ Σύνταξη περιβαλλοντικού προγράμματος και καθορισμός στόχων

⇒ Σχεδιασμός συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης

⇒ Συγγραφή και δημοσιοποίηση περιβαλλοντική δήλωσης

⇒ Επαλήθευση της περιβαλλοντικής δήλωσης από διαπιστευμένο επιθεωρητή

Οι επικυρωμένες περιβαλλοντικές δηλώσεις, δίνουν στην επιχείρηση το δικαίωμα να εγγραφεί σε κατάλογο επιχειρήσεων οι οποίες συμμετέχουν στο σύστημα.

Μια επιχείρηση έχει να περιμένει σημαντικά οφέλη και από την ίδια την εφαρμογή του συστήματος. Στη συνέχεια αναφέρονται μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά.

- Εξοικονόμηση ενέργειας και φυσικών πόρων με άμεσο αποτέλεσμα τη μείωση του κόστους παραγωγής

- Ολοκληρωμένη διαχείριση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων

- Βελτίωση της δημόσιας εικόνας

- Αύξηση του μεριδίου αγοράς, κυρίως στις αγορές της ΕΕ και της Βορείου Αμερικής

- Συμμόρφωση με τις νομοθετικές διατάξεις και ευνοϊκοί όροι αδειοδοτήσεων